Alkoholizm weekendowy – czy picie co weekend to też uzależnienie? 

Stereotypowy obraz alkoholika nie pokazuje prawdziwej skali i różnorodności tego schorzenia. Alkoholizm to choroba o złożonej etiologii. Alkoholizm weekendowy, czyli spożywanie alkoholu jedynie w weekendy lub okazjonalnie, również może być formą nałogu. Choć niektórzy mogą postrzegać ten sposób picia jako kontrolowany, w rzeczywistości może on w niezwykle prosty sposób wymknąć się spod kontroli pijącego. Wówczas spełnia niemal wszystkie kryteria uzależnienia psychicznego i fizycznego.

Jak sama nazwa wskazuje, alkoholizm weekendowy to taki wzorzec picia, w którym osoba uzależniona sięga po alkohol głównie w dni wolne od pracy, piątki, soboty i/lub niedziele, nie tylko w sporych ilościach. To tzw. epizodyczne nadużywanie alkoholu, picie ryzykowne, prowadzące do powstania mechanizmu uzależnienia (binge drinking). Dni powszednie upływają bez obecności alkoholu, człowiek pracuje i funkcjonuje zwykle bez żadnych zmian czy trudności. Aby uznać, że jest on uzależniony od alkoholu, nie musi jednak pić codziennie. Dla stwierdzenia choroby alkoholowej istotne są inne kryteria, w tym głównie utrata kontroli nad piciem, powtarzalność zachowań i ich konsekwencje.

Rodzaje uzależnienia od alkoholu – klasyfikacje a weekendowe picie alkoholu

Uzależnienie od alkoholu (alkoholizm) może przyjmować różne formy. Dlatego w psychologii i medycynie wyróżnia się różne rodzaje uzależnienia od alkoholu. Zależą one od wzorca picia, stopnia uzależnienia, objawów psychicznych i fizycznych oraz konsekwencji. Jednym z podziałów jest klasyfikacja uzależnienia zależnie od sposobu picia. Wyróżnia się w tej grupie m.in. alkoholizm weekendowy (picie epizodyczne, okresowe), powszechny wśród obu płci i w różnym wieku. Uzależniony utrzymuje w tej formie alkoholizmu stosunkowo długie okresy abstynencji przerywane intensywnym piciem.

Picie ciągłe określane jest z kolei mianem ciągu alkoholowego (upijania się). Oznacza bowiem nawet kilka tygodni ciągłego spożywania alkoholu, bez żadnych przerw w piciu. Ma charakter picia kompulsywnego – osoba uzależniona nie jest w stanie samodzielnie przerwać swojego ciągu. Po rozpoczęciu picia nie przestaje spożywać alkoholu. W alkoholizmie funkcjonalnym osoba uzależniona stosunkowo dobrze funkcjonuje w życiu codziennym (zarówno zawodowym, jak i prywatnym), pije jednak regularnie, choć skrycie – od picia w weekend woli picie w samotności.

Powszechny jest ponadto podział choroby alkoholowej ze względu na stopień jej nasilenia i zaawansowania objawów uzależnienia. Wyróżnia się fazę wstępną, ostrzegawczą, krytyczną i przewlekłą alkoholizmu. W pierwszej z nich osoba uzależniona pije zwykle okazjonalnie, w czasie wolnym, dla relaksu i odprężenia. W drugiej fazie uzależnienia dochodzi do stosowania powszechnych klinów i zwiększenia poziomu tolerancji na alkohol. Faza krytyczna wiąże się z utratą kontroli nad piciem. Rozpoczynają się pierwsze problemy w funkcjonowaniu społecznym człowieka. Alkoholizm przewlekły objawia się za pośrednictwem trudnych do przerwania ciągów alkoholowych, izolacją społeczną i ogólnym wyniszczeniem organizmu.

Weekendowy alkoholizm – na czym polega ryzyko rozwoju uzależnienia przy piciu co weekend?

Alkoholizm weekendowy często jest bagatelizowany ze względu na okresowy charakter spożywania alkoholu przez uzależnionego. Jednak ten styl picia niesie poważne ryzyko rozwoju pełnoobjawowego uzależnienia. Choć może wyglądać „niewinnie” na tle codziennego picia, to mechanizmy psychiczne i biologiczne za nim stojące mogą prowadzić do pogłębiania się problemu z alkoholem i nasilenia objawów alkoholizmu. Pijący uważa, że skoro pije alkohol w weekendy, nie jest narażony na rozwój uzależnienia. Ma zatem złudne poczucie kontroli nad nałogiem, a przekonanie to znacznie utrudnia mu zauważenie pierwszych niepokojących sygnałów świadczących o uzależnieniu. Picie w konkretnych dniach (np. piątkowy „reset”) staje się nawykiem, a alkohol zaczyna pełnić określoną rolę: relaks, odreagowanie, nagroda.

Nie istnieje ponadto bezpieczna dawka alkoholu. Regularne spożywanie alkoholu, zwłaszcza w dużych dawkach i w krótkim czasie (np. 5+ drinków jednorazowo), niszczy wątrobę, mózg i układ nerwowy. Stopniowo organizm adaptuje się do dużych dawek. Rośnie zatem tolerancja na alkohol, co jest krokiem w stronę uzależnienia fizycznego. Kac po weekendowym piciu alkoholu usuwa się kolejną porcją trunku. To wprowadza organizm w błędne koło: alkohol – objawy – alkohol – uzależnienie. Wraz z upływem czasu wypijane ilości alkoholu przestają być dodatkiem do życia. Stają się natomiast narzędziem przetrwania i głównym sposobem spędzania czasu wolnego.

Alkoholizm weekendowy – objawy nałogu a codzienne funkcjonowanie uzależnionego

Picie co weekend to alkoholizm, przebiegający z typowymi dla choroby symptomami. Granica pomiędzy okazjonalnym piciem a regularnym piciem nałogowym jest niezwykle cienka. Jej przekroczenie prowadzi do braku kontroli nad ilością spożywanego trunku i zaniedbywania dotychczasowych obowiązków oraz relacji. Czym objawia się alkoholizm weekendowy? Picie alkoholu co weekend wiąże się z takimi dolegliwościami i stanami jak:

• silne pragnienie, przymus sięgnięcia po alkohol i głód alkoholu, które alkoholik weekendowy odczuwa zwłaszcza po skończonej pracy i wykonanych obowiązkach;
• brak umiaru w ilości wypijanego alkoholu;
• dalsze picie pomimo doświadczenia negatywnych konsekwencji postępowania;
• zmienność nastroju i drażliwość;
• problemy zdrowotne i psychiczne.

Objawy weekendowego alkoholizmu nie muszą być nasilone i widoczne. Choć osoba uzależniona może w tygodniu bez trudności wykonywać obowiązki zawodowe i rodzinne, w tle często występuje spadek jej efektywności, zaniedbywanie zdrowia i unikanie zobowiązań towarzyskich oraz rodzinnych.

Czy alkoholizm weekendowy wymaga leczenia uzależnień?

Wyjście z alkoholizmu bez terapii nie jest możliwe. Alkoholizm weekendowy jest formą uzależnienia, która może być równie niebezpieczna jak codzienne picie alkoholu i wymaga odpowiedniego wsparcia terapeutycznego, podobnie jak inne rodzaje nałogu (np. alkoholizm u kobiet). Celem nowoczesnej terapii alkoholizmu jest całkowite wyjście uzależnionego z nałogu, objawiające się nie tylko zaprzestaniem picia, ale również odmawianiem alkoholu po terapii.

Jak leczyć weekendowy alkoholizm? Pierwszym krokiem do pokonania uzależnienia alkoholowego (również w leczeniu alkoholizmu weekendowego) jest rozmowa z psychologiem lub terapeutą uzależnień. Specjaliści często stosują testy przesiewowe (np. AUDIT, CAGE), które pozwalają ocenić poziom uzależnienia. Konieczne jest przerwanie ciągu alkoholowego, najczęściej podczas profesjonalnego odtrucia, czyli stacjonarnego detoksu alkoholowego. Wówczas osoba uzależniona może w bezpieczny sposób zrezygnować ze spożywania alkoholu, nawet jeżeli uważa, że stosuje picie kontrolowane. Dzięki opiece i wsparciu specjalistów nie naraża się ona na nasilone objawy głodu alkoholowego, ogranicza zatem jednocześnie ryzyko nawrotu choroby alkoholowej. Efekty detoksu są niemal natychmiastowe. Lekarze stosują dożylne wlewy witaminowe oraz farmakologię, dzięki którym oczyszczają i wzmacniają organizm uzależnionego.

Leczenie alkoholizmu weekendowego – psychoterapia i farmakoterapia osoby uzależnionej

Dla wzmocnienia motywacji do leczenia alkoholizmu osobom uzależnionym zaleca się uczestnictwo w psychoterapii alkoholizmu. Terapia indywidualna pozwala weekendowym alkoholikom zrozumieć mechanizmy picia, odpowiada na pytanie, czym jest weekendowy alkoholizm i uczy chorego rozpoznawać wyzwalacze oraz radzić sobie z emocjami bez alkoholu. Grupowa terapia uzależnień daje wsparcie w leczeniu alkoholizmu od innych osób z podobnym problemem. Przerywa mechanizm zaprzeczania i izolacji. Niektórym osobom lekarz może zalecić leki ograniczające ochotę na alkohol (np. naltrekson, akamprozat) lub wywołujące nieprzyjemne reakcje po wypiciu (np. disulfiram). Farmakoterapia jest zwykle wsparciem dla terapii psychologicznej, a nie jej zamiennikiem.