Alkoholizm jest złożoną chorobą natury psychosomatycznej. Objawia się zarówno w sferze zdrowia psychicznego, jak i fizycznego. Specjaliści podkreślają, że nie jest możliwe jej całkowite wyleczenie – nałogowcem zostaje się na zawsze. Leczenie uzależnienia od alkoholu etylowego również trwa przez resztę życia. Gdy chory pozostaje trzeźwy – mówi się wówczas o sukcesie terapeutycznym. Nawet po skutecznej terapii odwykowej osoby uzależnione może dosięgnąć nawrót choroby alkoholowej. Jego pojawienie się nie oznacza jednak, że leczenie nie przynosi rezultatu. U niektórych nałogowców okresy abstynencji i nawrotów stale się przeplatają, co skutecznie utrudnia trwanie w specjalistycznej terapii. U innych dochodzi do przerwania nawet kilkuletniej abstynencji.
Uzależnienie od alkoholu uważane jest za przewlekłą chorobę nawrotową. Nawrót choroby alkoholowej jest zatem zazwyczaj jednym z elementów i etapów procesu zdrowienia. Nie oznacza to jednak, że niemożliwe staje się utrzymanie stałej trzeźwości. Abstynencji należy pilnować głównie poprzez unikanie sytuacji wyzwalających oraz kontrolowanie sygnałów ostrzegawczych. Gdy uzależniony czuje, że samodzielnie nie radzi sobie z odczuwalnymi objawami głodu alkoholowego, powinien niezwłocznie skorzystać z opieki i wsparcia specjalistów. Są oni do dyspozycji pacjentów w ośrodkach leczenia uzależnień lub w oddziałach szpitalnych. By leczenie przyniosło jak najlepsze rezultaty, należy jednocześnie stosować kilka elementów kompleksowej terapii alkoholizmu.
Spis treści:
Nałóg i głód alkoholowy a ryzyko nawrotu w chorobie alkoholowej
Uzależnienie od alkoholu powstaje w sposób długotrwały i złożony. Choroba alkoholowa nie rozwija się bowiem z dnia na dzień. W związku z tym również terapia uzależnień nie może być procesem krótkotrwałym. W procesie przyzwyczajania się organizmu do obecności alkoholu w jego wnętrzu znamienne znaczenie mają zmiany biochemiczne i metaboliczne, do jakich dochodzi w wyniku nadużywania używki. Toksyny, gromadzące się w krwiobiegu człowieka uzależnionego, stopniowo uszkadzają niemal wszystkie organy wewnętrzne. Uszkodzenia te dotyczą zarówno ich struktury, jak i sposobu funkcjonowania. Mowa tu przede wszystkim o wątrobie, nerkach, trzustce, żołądku, sercu i mózgu. Co więcej, kolejne nawroty choroby alkoholowej mogą pogłębiać uszkodzenia i zwiększać ryzyko rozwoju chorób przewlekłych, najczęściej współistniejących z alkoholizmem. Powszechna jest ponadto alkoreksja, czyli zaburzenia odżywiania wynikające z choroby alkoholowej. Skutki uzależnienia od alkoholu są zatem długofalowe.
Konsekwencją długotrwałego i nadmiernego spożywania alkoholu etylowego jest trwanie w ciągach alkoholowych, niezwykle trudnych do przerwania. Jeżeli nałogowiec decyduje się samodzielnie nagle odstawić używkę, zmaga się zwykle z silnymi objawami głodu alkoholowego. Powodują one zwiększenie chęci do ponownego sięgnięcia po alkohol i sprzyjają nawrotom choroby alkoholowej. Z tego względu przerwanie ciągu alkoholowego zaleca się przeprowadzać wyłącznie pod okiem i opieką specjalistów. Podczas profesjonalnego odtrucia alkoholowego ogranicza się dokuczliwość objawów Alkoholowego Zespołu Abstynencyjnego. W tym celu lekarze zlecają przede wszystkim dożylną suplementację i farmakoterapię.
Nawrót choroby alkoholowej – czym jest?
Nawrót choroby alkoholowej to powrót do starych wzorców zachowania manifestowanych przez osobę uzależnioną. Ich zastosowanie nawet po skutecznej terapii choroby alkoholowej może prowadzić do dalszego rozwoju alkoholizmu i powrotu do picia. Nie wydarza się jednak ani nagle, ani nieoczekiwanie. Każdy nawrót alkoholowy poprzedzają określone sygnały ostrzegawcze i objawy alarmujące, których osoby uzależnione nie powinny bagatelizować.
Nawrót alkoholizmu – najczęstsze wyzwalacze
Nawrót choroby alkoholowej poprzedzają sygnały ostrzegawcze i tzw. wyzwalacze głodu alkoholowego. Wywołują one wszystkie podstawowe objawy odstawienne, sprawiając, że myśli uzależnionego krążą wyłącznie wokół nieodpartej chęci sięgnięcia po alkohol. Dzieli się je na dwie grupy: wyzwalaczy zewnętrznych i wewnętrznych.
Jako wyzwalacze zewnętrzne charakteryzuje się przede wszystkim sytuacje, miejsca i osoby, które mogą się kojarzyć z samym faktem spożywania alkoholu etylowego. Do drugiej grupy należą natomiast uczucia wzmagające poczucie głodu alkoholowego. Zwykle wśród nich wymienia się poczucie winy, smutek, irytację, przygnębienie, lęk, frustrację, wstyd, samotność. To jednak nie tylko uczucia trudne, ale również ekscytacja, radość, podniecenie, a nawet nadmierna pewność siebie.
Jak nie dopuścić do nawrotu uzależnienia od alkoholu?
Czy można zapobiegać nawrotom choroby alkoholowej? By to zrobić, w pierwszej kolejności należy unikać wyzwalaczy. Należy zatem obserwować reakcje własnego ciała i adekwatnie odpowiadać na jego potrzeby. Szczególnie w początkowych fazach leczenia alkoholizmu zaleca się wstrzymać od spotkań towarzyskich z osobami, z którymi dotychczas spożywano alkohol. Wskazane jest ponadto unikanie miejsc, w jakich dostępne są używki. Mogą to być nie tylko bary, puby i restauracje, ale nawet sklepy spożywcze, zwłaszcza otwarte całodobowo.
Niektórzy uzależnieni przejawiają tendencję do zaprzeczania istnieniu problemu alkoholowego. Nie dostrzegają zatem pierwszych objawów głodu alkoholowego i bagatelizują wpływ wyzwalaczy na zwiększenie ryzyka nawrotu picia. Szczególnie im zaleca się zatem korzystanie z zapisków w dzienniczku głodu alkoholowego. Powinni zapisywać w nim odczuwane dolegliwości i sposoby radzenia sobie z nimi.
Fazy nawrotu choroby alkoholowej a symptomy ostrzegawcze nawrotu picia
Proces nawrotu alkoholizmu jest złożony i składa się z czterech głównych faz. W pierwszej z nich nałogowiec odczuwa nagłą zmianę nastawienia i nastroju. Jego codziennością jest ciągłe uczucie napięcia, lęku, ogólnego osłabienia, rozdrażnienie. Osoba uzależniona może stopniowo przestawać angażować się w proces terapeutyczny. Celowo opuszcza spotkania z psychoterapeutą, coraz rzadziej i mniej chętnie uczestniczy w meetingach AA. Nawrót choroby alkoholowej w drugiej fazie swojego rozwoju charakteryzuje się przede wszystkim zaprzeczaniem. Chory uważa, że nie ma już trudności z nadużywaniem alkoholu i panuje nad swoimi reakcjami. Staje się impulsywny, skryty, izoluje się od otoczenia. Pojawia się u niego brak motywacji do działania i stany depresyjne.
Trzecia faza nawrotu picia to moment utraty zdolności do działania. Choremu towarzyszy destabilizacja i poczucie klęski. Pojawiają się u niego zaburzenia snu i odżywiania. W ostatniej fazie uzależniony traci kontrolę nad własnym zachowaniem i reakcjami. Przestaje uczęszczać na terapię, nie zależy mu na utrzymaniu trzeźwości. Myśli jedynie o spożyciu choćby kieliszka alkoholu. Zwykle wówczas dochodzi do złamania abstynencji. Chory chce zapić nieprzyjemne objawy abstynencyjne. Nie dba o unikanie wyzwalaczy głodu alkoholowego, wręcz przeciwnie – coraz częściej przebywa w towarzystwie osób i w miejscach, które kojarzą się mu z piciem.
Objawy nawrotu choroby alkoholowej
Nawrót choroby alkoholowej powoduje szereg zauważalnych objawów psychosomatycznych. Dotyczą one zarówno sposobu zachowania się nałogowca, jak i ogólnej jego sprawności oraz samopoczucia. W zachowaniu fizycznym wyróżnia się przede wszystkim drżenia mięśniowe, bezsenność, potliwość, napady paniki, niepokój, bóle niewiadomego pochodzenia, suchość w ustach, nadmierne pragnienie, utratę apetytu. Chory zachowuje się inaczej niż zwykle. Staje się rozdrażniony, niepewny, przygnębiony. Miewa huśtawki nastrojów, czuje monotonię i niezadowolenie z życia. Użala się nad sobą, szuka kontaktu z innymi uzależnionymi, jest podejrzliwy i nieufny. Często odrzuca ponadto pomoc innych osób, w tym również specjalistów. Jednocześnie uważa, że samodzielnie najlepiej da sobie radę z własnym problemem alkoholowym i poradzi sobie z nawrotem choroby. Obiera jednak nieprawidłowe strategie, które nie sprzyjają życiu w trzeźwości.
Leczenie alkoholizmu i kompleksowa terapia a długotrwałe utrzymanie trzeźwości
Jak alarmują specjaliści, niemożliwe jest wyjście z alkoholizmu bez terapii. By wyjść z uzależnienia, należy zgłosić się na kompleksową terapię choroby alkoholowej. Wyłącznie leczenie alkoholizmu w klinicznych lub ambulatoryjnych warunkach stacjonarnych placówek medycznych pozwala osiągnąć zamierzone efekty. Dla terapeutów i specjalistów celem jest przede wszystkim jak najdłuższe pozostawanie osoby uzależnionej w stanie trzeźwości. W utrzymaniu długotrwałej abstynencji pomagają jej takie metody terapeutyczne jak: detoksykacja, wszywka alkoholowa i psychoterapia alkoholizmu. Stosowane równocześnie stanowią najskuteczniejszą metodę walki z uzależnieniem.
Odpowiednio szybkie rozpoczęcie walki z uzależnieniem jest szczególnie istotne, biorąc pod uwagę szkodliwy wpływ alkoholu na trzustkę. Nie bez znaczenia jest ponadto wpływ alkoholu na wątrobę. Niszcząc te dwa organy, toksyna sprzyja uszkodzeniom wielonarządowym i prowadzi do wycieńczenia i choroby całego organizmu. Wczesne leczenie uzależnienia, nawet w fazie ostrzegawczej i wstępnej, pozwala ograniczać konsekwencje działania toksyny. W zaawansowanych fazach alkoholizmu zdarza się, że zmiany w organizmie chorego są na tyle zaawansowane, że ciężko im przeciwdziałać. Niektóre okazują się ponadto nieodwracalne, zwłaszcza jeżeli chodzi o deficyty w zakresie funkcjonowania układu nerwowego. Warto pamiętać o tym, że nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu i nawet okazjonalne jego picie może stać się początkiem uzależnienia.
Jak pomóc alkoholikowi w nawrocie? Co robić na wypadek nawrotu alkoholowego?
Warunkiem koniecznym, by wystąpił u chorego nawrót alkoholowy, jest doprowadzenie organizmu do złożonego procesu trzeźwienia. Nie każdy uzależniony decyduje się na terapię choroby alkoholizmu. Pozostając w ciągach alkoholowych, skazują oni swoje ciało na dalsze szkodliwe działanie toksyn. Mimo iż unikają objawów odstawiennych, stosując popularne kliny, zwiększają poziom swojego uzależnienia od alkoholu.
By ograniczyć nawrót choroby alkoholowej, osoba uzależniona powinna wyprzeć ze swojej świadomości chęć spożywania alkoholu. Pomaga w tym unikanie wyzwalaczy i dostrzeganie rozwoju sygnałów ostrzegawczych, zwiastujących rozwój nawrotu. Pomoc podczas nawrotu alkoholowego opiera się na korzystaniu ze wsparcia specjalistów, oferowanego w specjalistycznych placówkach leczenia uzależnień. Bliscy osób uzależnionych mogą ponadto pomagać nałogowcom w unikaniu sytuacji ryzykownych, zachęcających do picia. To również oni mogą jako pierwsi zauważyć zmiany zachowania bliskiego uzależnionego. Pomocne okazują się konsultacje psychologiczne lub psychiatryczne, treningi asertywności, warsztaty i treningi zapobiegania nawrotom choroby alkoholowej.
Istnieje ponadto plan zapobiegania nawrotom picia o nazwie HALT. Jego nazwa wzięła się od pierwszych liter angielskich nazw stanów, które popychają chorych do ponownego korzystania z używek. To głód (hungry), złość (angry), samotność (lonely) i zmęczenie (tired). Unikając tych uczuć, uzależniony zwiększa swoją szansę na jak najdłuższe trwanie w stanie trzeźwości.
Zostaw swój komentarz