Znamiona i zmiany skórne widoczne są na powierzchni ciała większości z nas gołym okiem. Ich wygląd zwykle nie jest niepokojący, dopóki nie zaczynają się one nagle zmieniać lub rosnąć. Powodem do niepokoju powinno być swędzące znamię, a także takie, które krwawi lub boli. Wszystkie z tych objawów skłaniają pacjentów do wizyty u specjalisty celem diagnostyki posiadanych znamion. Wyłącznie lekarz jest w stanie stwierdzić, które zmiany skórne wymagają leczenia oraz jakie metody terapeutyczne warto w ich przypadku zastosować.
Proces diagnostyczny stanu znamion skórnych opiera się głównie na wykonaniu nieinwazyjnego badania z użyciem dermatoskopu. Zwykle są to również ogólne oględziny powierzchni ciała pacjenta oraz koniecznie – wywiad lekarski. Krwawiące lub swędzące znamię badane jest w pierwszej kolejności. Sprawia bowiem wrażenie zmiany o charakterze chorobowym lub atypowym. Wymaga zatem szczególnego nadzoru, zwłaszcza jeżeli świądowi, krwawieniu lub bólowi towarzyszą inne objawy.
Spis treści:
Czym są znamiona i skąd się biorą pieprzyki i znamiona?
Zmiany skórne i znamiona to nieprawidłowości w obrębie powierzchni skóry człowieka. Zwykle stanowią skupisko nadmiernej liczby komórek barwnikowych skóry (melanocytów), stąd nazwa obszernej ich grupy – zmian barwnikowych. Na ludzkim ciele mogą występować również m.in. naczyniaki, tłuszczaki, włókniaki, kaszaki, znamiona Spitz, znamiona Clarka, znamię Suttona. Choć większość z nich ma charakter łagodny, konieczna jest skrupulatna i systematyczna obserwacja stanu każdego z nich. Niektóre zmiany towarzyszą nam od urodzenia, inne pojawiają się na skórze wraz z upływem lat i pogłębianiem się przebiegu procesu starzenia. Pojawiają się na twarzy, szyi, rękach, nogach, a nawet okolicach intymnych. Rzadziej widoczne są na skórze głowy czy wewnętrznej stronie dłoni lub stóp. Ze względu na szkodliwe działanie promieniowania UV na powierzchnię skóry, najwięcej zmian najczęściej występuje na skórze odkrytej, eksponowanej na słońce lub sztuczne promieniowanie. Zależnie od rodzaju znamienia, konieczne może okazać się leczenie niektórych z nich. Dlaczego zatem swędzące znamię powinno wzbudzić niepokój pacjenta?
Swędzące znamię – czy to czerniak? Które objawy powinny niepokoić?
Jeżeli znamię zaczyna boleć, krwawić lub w jego obrębie pojawia się nieprzyjemny świąd, należy niezwłocznie odwiedzić gabinet lekarski. Swędzące znamię może bowiem być pierwszym z głównych objawów rozwoju nowotworu złośliwego skóry, czyli czerniaka. O ewentualnym chorobowym charakterze danego znamienia pacjent może dowiedzieć się wyłącznie po konsultacji lekarskiej z chirurgiem lub dermatologiem. Na podstawie badania dermatoskopowego jest on w stanie wstępnie ocenić charakter zmiany oraz zlecić odpowiednio dopasowane do potrzeb pacjenta dalsze postępowanie terapeutyczne. Jeżeli pacjent zauważył niepokojące dolegliwości, lekarz zleca zwykle usuwanie znamion skórnych wraz z wykonaniem badania histopatologicznego.
Swędzące znamię nie należy do jedynych objawów czerniaka. By móc na czas zareagować na wszelkie nieprawidłowości w obrębie posiadanych zmian skórnych, konieczna jest systematyczna samokontrola. Lekarze zalecają comiesięczne oględziny powierzchni skóry z uwzględnieniem starych znamion oraz tych, które dopiero się pojawiły. Niektóre zmiany skórne zauważamy dopiero po okresie dojrzewania, wówczas wzrasta również ryzyko rozwoju czerniaka, zwłaszcza pod wpływem nadmiernej ekspozycji na słońce.
Podczas samobadania znamion na powierzchni skóry konieczna jest znajomość kryteriów ABCDE rozwoju czerniaka. Pacjent powinien bowiem wiedzieć, na które cechy charakterystyczne znamion i zmian skórnych należy zwrócić szczególną uwagę. Alarmujące są zmiany na skórze, które stają się asymetryczne, tracą swoją regularność, mają postrzępione brzegi, niejednolity lub niecodzienny kolor i wzrastają. Rak skóry nie musi przy tym być dużą zmianą, ale istotne jest określenie stopnia jej ewolucji w czasie. Jeżeli znamię rośnie nagle lub nagle się pojawia, koniecznie należy je pokazać lekarzowi. Odróżnienie znamienia od czerniaka możliwe jest jedynie w gabinecie lekarskim.
Jak wygląda znamię bez oznak choroby?
Nie każda zmiana skórna ma cechy atypowego znamienia barwnikowego. Jeżeli nie zauważamy zmiany wyglądu pieprzyka, na naszej skórze nie pojawiają się nowe zmiany, a istniejące w należyty sposób chronimy przed promieniowaniem UV – nie powinniśmy mieć większych powodów do obaw. Niepokojące nie są również zwykle łagodne plamy i przebarwienia na skórze. To także pryszcze na twarzy, niewielkie pieprzyki na skórze brzucha czy pleców lub dekoltu.
Swędzące znamię prawie nigdy nie jest zdrowe. Łagodnych zmian natomiast nie zaleca się usuwać profilaktycznie. Możliwa jest natomiast ich likwidacja ze względów kosmetycznych i estetycznych. Lokalizacja niektórych z nich (na przykład na twarzy lub w miejscach intymnych) może budzić dyskomfort u pacjenta, co może negatywnie wpływać na samoocenę. Co więcej, wybrane znamiona narażone są na uszkodzenia mechaniczne podczas codziennych czynności pielęgnacyjnych. Dotyczy to zwłaszcza depilacji, golenia, mycia, zakładania odzieży, biżuterii czy wykonywania makijażu. Jeżeli do uszkodzenia znamion dochodzi zbyt często, goją się one coraz trudniej. Sprzyja to z kolei powstawaniu nie tylko nieestetycznych blizn, ale również rozwojowi zakażeń i groźnych chorób skóry.
Jak chronić przed słońcem znamiona i pieprzyki?
By zmiana skórna nie przekształciła się w swędzące znamię, warto wiedzieć, jak chronić znamiona przed słońcem. Podstawowym działaniem prewencyjnym jest stosowanie odpowiednich kremów z filtrem UV.
Odpowiednia ochrona znamion zapobiega powstawaniu czerwonych pieprzyków, zmianom regularnych kształtów dotychczas zauważanych na skórze znamion i powszechnemu problemowi oparzeń słonecznych. Każda nadmierna opalenizna może prowadzić do rozwoju patologicznych zmian skórnych, a w przypadku oparzenia w dowolnym obszarze ciała szczególnie trudne może być jego wyleczenie. Podatność skóry na słońce to nie jedyny czynnik ryzyka rozwoju czerniaka. W diagnostyce należy zwrócić uwagę również na czynniki genetyczne, pielęgnację skóry w okresie dzieciństwa, stan znamion i pieprzyków oraz innych widocznych zmian. Na wizytę u dermatologa lub chirurga nigdy nie jest za późno – wczesne wykrycie nieprawidłowości pozwala na całkowite, a więc skuteczne wyleczenie ewentualnych zmian nowotworowych.
Swędzące znamię – kiedy i jak usunąć pojawiające się znamiona? Czy podejrzane pieprzyki i inne znamiona barwnikowe zawsze są groźne?
Wczesne objawy czerniaka mogą być zauważalne gołym okiem, nawet przez samego pacjenta. W przypadku występowania wątpliwości diagnostycznych i niepokoju lekarz zaleca niezwłoczne, chirurgiczne usuwanie znamion. Zabieg ten pomaga również określić dokładny rodzaj i charakter wyciętej zmiany skórnej. Lekarz wycina zmiany na skórze pacjenta za pośrednictwem skalpela. Okala znamię w całości, usuwając je z podłoża wraz z marginesem zdrowej skóry. Pobrany wycinek umieszcza następnie w roztworze formaliny i przekazuje do laboratorium celem jego zbadania w mikroskopowym powiększeniu. Powstałą na skórze ranę lekarz zszywa nićmi chirurgicznymi, a na szwy zakłada jałowy opatrunek. Zabieg jest mało inwazyjny i nie wymaga hospitalizacji pacjenta.
Zostaw swój komentarz