Jak chronić znamiona przed słońcem?

Znamiona skórne to zmiany widoczne na ciele każdego człowieka. Pojawiają się najczęściej w okresie dojrzewania oraz po drugiej dekadzie życia. Niektóre występują we wczesnym dzieciństwie lub towarzyszą nam od urodzenia (znamiona wrodzone). Większość z nich potocznie nazywana jest pieprzykami, choć nie każde z nich ma charakter barwnikowy. Są zwykle niegroźne, ale należy bacznie obserwować ich wygląd oraz stan. Mogą bowiem przekształcić się w zmiany niebezpieczne dla zdrowia. Z niektórych może bowiem rozwinąć się nawet nowotwór złośliwy skóry, czyli czerniak. Aby temu zapobiec, warto zastanowić się również nad tym, jak chronić znamiona przed szkodliwymi czynnikami.

Jednym z tych czynników jest promieniowanie UV – zarówno słoneczne, jak i sztuczne, np. oświetlenie solarium. Odpowiadając sobie na pytanie, jak chronić znamiona przed słońcem, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na konieczność stosowania ochrony UV podczas opalania. By zadbać o dobry stan znamion i zmian skórnych, należy również regularnie obserwować ich wygląd zewnętrzny oraz poddawać kontroli lekarskiej. Znamiona atypowe lub takie, które powstają na naszej skórze w ciągu życia, często nagle rosną i ewoluują.

Kiedy i jak chronić znamiona na skórze?

Ponieważ zmiany skórne zlokalizowane są w różnych obszarach naszego ciała, coraz większa liczba pacjentów zastanawia się nad tym, kiedy i jak chronić znamiona na skórze. Niebezpieczne dla zdrowia pieprzyków, brodawek, naczyniaków, tłuszczaków, kaszaków i innych zmian okazuje się nie tylko słońce. Na jakie inne czynniki (oprócz promieniowania UV) warto uważać, by zapobiec powstawaniu groźnych przeobrażeń zmian skórnych w atypowe znamiona lub zmiany o charakterze nowotworowym?

W przypadku zauważenia na ciele skupisk komórek barwnikowych skóry, łagodnych zmian melanocytowych, wypukłych brodawek lub innych znamion, należy chronić je przed nadmierną ekspozycją na słońce oraz urazami mechanicznymi.

Znamiona barwnikowe (pieprzyki) – jak chronić je przed słońcem i promieniowaniem UV?

Jak chronić znamiona? By zapobiec rozwojowi groźnych schorzeń skóry, w tym również zmian nowotworowych, należy przede wszystkim zadbać o odpowiednią ochronę przeciwsłoneczną skóry. Nie tylko podczas ekspozycji na słońce powinniśmy stosować kremy z filtrami UV o odpowiednim współczynniku SPF. Nawet w przypadku pochmurnej pogody promieniowanie UVB może niekorzystnie wpływać na stan ludzkiej skóry. Wysokość filtra należy dobierać głównie biorąc pod uwagę fototyp cery i indywidualne potrzeby każdego człowieka.

Po wysokie filtry SPF powinny sięgać te osoby, które mają fototyp cery I. To bardzo jasna karnacja, z piegami na powierzchni skóry. Jasne włosy, skóra trudno opalająca się lub wręcz narażona i wrażliwa na oparzenia słoneczne. Kosmetyki te zaleca się również kobietom w ciąży, dzieciom i osobom ze skłonnościami do powstawania przebarwień. Mniejsze wartości ochrony SPF poleca się osobom z fototypem II lub III. Najniższy filtr mogą stosować osoby o śniadej karnacji. Nie są one bowiem narażone na oparzenia słoneczne i uszkodzenia komórek pod wpływem promieniowania UV. O odpowiednią pielęgnację należy zadbać również po zakończeniu kąpieli słonecznej. Pomocne okazują się wówczas chłodzące balsamy po opalaniu, które nawilżą wysuszoną, opaloną skórę.

Zależność pomiędzy rodzajem zmiany skórnej a chorobowym charakterem znamienia – które znamiona i pieprzyki są niepokojące?

Nadmierna ekspozycja skóry na słońce, brak ochrony przed promieniowaniem UVA i UVB, nawracające uszkodzenia i rozdrapania pieprzyków, czynniki genetyczne oraz obecność znamion dysplastycznych – to czynniki, które mają znaczący wpływ na wzrost ryzyka przekształcenia zmian potocznie nazywanych pieprzykami w atypowe znamiona barwnikowe lub zmiany nowotworowe.

Wiedząc już, jak chronić znamiona, warto pochylić się szerzej nad tematyką samodzielnego badania zmian i znamion pod kątem ich ewentualnego rozwoju chorobowego. Niepokojące są te znamiona, które nagle zmieniają swój wygląd. Pojawiają się na skórze w sposób nagły i niekontrolowany, nagle wzrastają, bolą, krwawią lub swędzą. Sprawdzać należy również każde nowe pieprzyki. Jak odróżnić znamię od czerniaka? Wśród alarmujących cech, opisywanych jako kryteria ABCDE rozwoju czerniaka, wymienia się przede wszystkim: brak symetryczności znamion, nieregularny promień, nieregularność brzegów, niejednolity kolor, duży rozmiar, ewolucję. Nawet łagodne znamiona nabyte mogą przekształcić się w raka skóry. Dlatego niezmiernie istotna jest samoobserwacja i systematyczne badanie własnych znamion. Co najmniej raz w miesiącu należy skrupulatnie obejrzeć ciało pod kątem zmian w wyglądzie pieprzyków i ewentualnego ryzyka rozwoju czerniaka.

Ryzyko rozwoju nowotworu skóry (czerniaka) – jak chronić znamiona i kiedy usuwać chirurgicznie znamiona skórne?

Gdy znamiona skórne są symetryczne, nie powiększają się, na ciele nie powstają nowe znamiona, a istniejące znajdują się w miejscu estetycznym i nienarażonym na uszkodzenia, zwykle nie poddaje się ich leczeniu. Niektóre znamiona należy jednak usunąć chirurgicznie w znieczuleniu miejscowym. Chirurgiczne usuwanie znamion stosuje się w przypadku stwierdzenia chorobowego charakteru zmiany skórnej (również powstałej z nagromadzenia melanocytów) lub ze względów estetycznych. Podczas krótkiego i mało inwazyjnego zabiegu z użyciem skalpela zmiany skórne usuwa się w całości z podłoża. Chirurg wycina je wraz z marginesem zdrowej skóry, umożliwiając wykonanie badania histopatologicznego pobranego wycinka. Bezpieczeństwo usuwania znamion jest wysokie. Procedura medyczna nie wymaga hospitalizacji pacjenta i nie jest obarczona ryzykiem wystąpienia powikłań czy skutków ubocznych.

Jak chronić skórę po usunięciu znamienia?

Nawet po chirurgicznym usuwaniu znamion konieczna jest dbałość o stan, higienę i pielęgnację skóry całego ciała. Po zabiegu należy powstrzymać się od opalania. Konieczne jest unikanie ekspozycji skóry na promieniowanie UV, zapobieganie poparzeniom słonecznym. Nie należy również korzystać z basenów, saun i solarium. Aby zapobiec pojawianiu się znamion i przebarwień, należy stosować kremy i balsamy ochronne. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów warto niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Po zabiegu chirurgicznego usuwania zmian skórnych niektórzy pacjenci odczuwają niewielki dyskomfort i ból w okolicy rany zabiegowej. To objaw fizjologiczny, wynikający bezpośrednio z konieczności przerwania ciągłości tkanki skórnej z użyciem skalpela. Zwykle dolegliwości te samoistnie znikają po upływie kilku dni i wraz z rozwojem procesu gojenia się rany.