Przyczyny, objawy i usuwanie znamienia błękitnego

Znamię błękitne to rodzaj znamienia barwnikowego, które, jak sama nazwa wskazuje, przybiera błękitną barwę i formę twardego, bezbolesnego guzka. Nie przesuwa się ono pod naciskiem palca, nie można go również wycisnąć (czego nie polecamy próbować). Przypomina popularny pieprzyk na skórze, jednak jego barwa jest na tyle charakterystyczna, że stosunkowo łatwo jest je odróżnić od innych zmian już w podstawowym badaniu dermatologicznym. W przypadku występowania dużych i rozległych błękitnych plam konieczne może okazać się usuwanie znamienia błękitnego.

Choć zwykle małe zmiany skórne nie stanowią zagrożenia dla organizmu człowieka i jego zdrowia, wielu lekarzy zaleca profilaktyczne usuwanie znamienia błękitnego. Metoda chirurgiczna jest w tym przypadku najbardziej rekomendowana głównie ze względu na swoje bezpieczeństwo i skuteczność. Dobór odpowiedniej metody leczenia zależny jest od stanu zdrowia pacjenta, diagnozy oraz jego możliwości.

Powstawanie i diagnostyka

Znamię błękitne powstaje już w czasie życia płodowego człowieka lub w okresie bardzo wczesnego dzieciństwa (zwykle pierwszych tygodni życia noworodka). Jest zaburzeniem rozwoju skóry, powstającym w wyniku nadmiernego gromadzenia się barwnika w jednym obszarze tkankowym. Najczęściej występuje pojedynczo, może się jednak pojawić w każdym miejscu na ciele. Oznacza to, że zlokalizowane może być niemal wszędzie. Dlatego też czasami usuwanie znamienia błękitnego odbywa się bez wskazań medycznych, a wyłącznie ze względów estetycznych.

Większość pacjentów mylnie łączy wystąpienie znamienia błękitnego z urazem lub zabrudzeniem powierzchni skóry. Dlatego też ich wizyta u lekarza specjalisty często jest opóźniona i odroczona w czasie. Dopiero gdy zauważają oni, że jakikolwiek pieprzyk zmienił wygląd, zaczynają się zastanawiać nad diagnozą i staranniej obserwują stan skóry. Diagnoza znamienia błękitnego opiera się na jego szczegółowym badaniu dermatoskopowym i wywiadzie rodzinnym oraz środowiskowym przeprowadzonym z pacjentem.

Rodzaje znamion błękitnych

Podczas badania dermatoskopem można dostrzec różne typy znamion błękitnych na skórze pacjenta. Niektóre z nich to pojedyncze pieprzyki o średnicy do 1 centymetra. Choć komórki barwnikowe są w ich przypadku umiejscowione głęboko w strukturach skórnych, zwykle nie są bardzo widoczne. Rzadko stają się punktem wyjścia dla czerniaka, ale z pewnością ich wygląd skłania do bacznej obserwacji.  Nazywa się je znamionami błękitnymi zwykłymi. Przybierają formę plamisto-grudkowych zmian, widocznych na skórze gołym okiem.

Istnieją również typy bogatokomórkowe, które mają większą średnicę i są zwykle bardziej wypukłe. Znamię błękitne może ponadto przybrać formę złośliwą, w konsekwencji przeobrażając się w czerniaka. W przypadku tych dwóch rodzajów znamienia błękitnego zaleca się szybkie ich usunięcie. Jeżeli lekarz ma jakiekolwiek wątpliwości podczas diagnozy, może zlecić wykonanie dodatkowych badań (najczęściej jest to USG). Znamię bogatokomórkowe jest jednak stosunkowo łatwe do rozpoznania, ma nierówną powierzchnię i charakterystyczny kolor (szaroniebieski, a nawet czarny). Zwykle dostrzegamy je na powierzchni pleców, karku i pośladków.

Leczenie – usuwanie znamienia błękitnego

Usuwanie znamienia błękitnego jest najskuteczniejszą metodą jego leczenia. Chirurgiczne usuwanie znamion skórnych gwarantuje wycięcie zmiany skórnej w całości i umożliwia jej przekazanie do szczegółowego badania histopatologicznego. Jak przygotować się do zabiegu usunięcia znamienia? To bardzo proste. Wystarczy zgłosić się w odpowiednim terminie do placówki, w której pacjent zapisał się na jego wykonanie. To wszystko, resztą zajmują się specjaliści. Lekarz po kwalifikacji pacjenta do zabiegu przygotowuje pole operacyjne. Oczyszcza je i dezynfekuje, zapobiegając możliwości rozwoju infekcji.

Usuwanie znamion, których średnica nie przekracza 1 centymetra (czyli w tym przypadku znamienia błękitnego zwykłego), zwykle nie jest zalecane. Dodatkowo jeśli ich lokalizacja jest typowa i nie powoduje dyskomfortu u pacjenta, zaleca się odroczenie operacji. Należy je jednak bacznie obserwować, ponieważ łatwo pomylić je z czerniakiem. Stuprocentowo potwierdzić diagnozę można jedynie za pomocą wspomnianego już badania histopatologicznego.

Sprawdź szczegóły dotyczące usuwania znamion skórnych w Centrum Medycznym Galmedic.

Wskazania i przeciwwskazania do zabiegu

W przypadku każdorazowego pojawienia się na skórze znamienia barwnikowego należy niezwłocznie zgłosić się do specjalisty. Wskazaniem do usunięcia znamienia błękitnego jest podejrzenie jego bogatokomórkowej odmiany lub stanu przednowotworowego. Niezwłocznie wykonać zabieg powinno się wtedy, gdy istnieje choć cień przypuszczeń, że mamy do czynienia z czerniakiem. Zwłaszcza że znamię błękitne może ewoluować, odpowiadając 5 charakterystycznym kryteriom rozwoju nowotworu złośliwego skóry (ABCDE). Czasami możliwe jest usunięcie znamienia nie tyle ze względów zdrowotnych, co ściśle kosmetycznych. Wygląd tego rodzaju zmiany skórnej nie jest bowiem estetyczny i w przypadku wielu pacjentów staje się powodem znacznego dyskomfortu. Nawet w przypadku wykonywania zabiegu estetycznego, wycięte znamię powinno się przekazać do badania hist-pat.

Z zabiegu usuwania znamion skórnych nie mogą skorzystać ci pacjenci, u których stwierdzono aktywną infekcję w potencjalnym polu operacyjnym. Trudności może sprawiać nieuregulowane nadciśnienie tętnicze, zaburzenia pracy serca i funkcjonowania układu krążenia, a także krzepliwości krwi. Jak wykazały najnowsze badania, również nadmierna opalenizna może być przeszkodą dla usunięcia zmian skórnych. Jest ona bowiem odpowiedzialna za tendencję pacjentów do powstawania bliznowców i dalszych zaburzeń barwnikowych.

Przebieg zabiegu i rekonwalescencji

Chirurgiczne usuwanie znamion nie boli, ponieważ pacjent zostaje znieczulony miejscowo. Lekarz wstrzykuje środek znieczulający i po upewnieniu się o odpowiednim jego działaniu rozpoczyna zabieg. Wykonuje nacięcie dokoła zmiany skórnej, tnąc skalpelem po obszarze zdrowej tkanki. Ten sposób cięcia gwarantuje brak nawrotu choroby oraz umożliwia przekazanie nienaruszonych tkanek do laboratorium w celu badań mikroskopowych.

Blizna po zabiegu chirurgicznego usunięcia znamienia błękitnego jest niewielka i nie powinna być widoczna. By odpowiednio dbać o jej higienę i wspierać naturalne procesy gojenia oraz regeneracji, powinno się codziennie zmieniać opatrunek i przemywać ranę z wykorzystaniem środków antybakteryjnych. Należy unikać drażnienia miejscowego rany operacyjnej. Pacjenci muszą zatem niekiedy zrezygnować ze stosowania pasków, bransoletek, naszyjników, gumek do włosów, spinek, a nawet okularów. Po upływie około 10 dni od momentu wykonania zabiegu pacjent powinien zgłosić się do lekarza celem usunięcia szwów zastosowanych w trakcie zaszywania rany. Wtedy też chirurg ocenia stan rany i blizny oraz zaleca dalsze postępowanie.