Czym są i jak leczyć znamiona barwnikowe?

Znamiona barwnikowe ma na skórze niemal każdy z nas. Ich rozmiar, lokalizacja, kształt i widoczność są tak różnorodne, jak my sami. Choć zwykle są one łagodne, warto bacznie obserwować ich wygląd. Dzięki temu bez trudu zauważymy jakiekolwiek zmiany, które mogłyby świadczyć o początku nieprawidłowości zagrażających zdrowiu. Nawet z niewielkiego pieprzyka może bowiem rozwinąć się nowotwór złośliwy skóry, czyli czerniak. Nasza obserwacja może natomiast temu zapobiec. Jak leczyć znamiona barwnikowe, gdy mają one cechy zmian chorobowych? Podpowiadamy.

Wielu pacjentów zastanawia się również, jak leczyć znamiona barwnikowe, skoro zwykle nie są one objawem choroby. Otóż nawet jeśli ich charakter jest łagodny, mogą stanowić źródło dyskomfortu i wstydu u pacjenta. Dlatego też coraz częściej decydują się oni na usuwanie pieprzyków z powodów nie medycznych, a kosmetycznych. Zwłaszcza że przebieg leczenia jest zazwyczaj całkowicie bezpieczny, mało inwazyjny i nie niesie ze sobą ryzyka wystąpienia powikłań.

Znamiona barwnikowe

Aby odpowiedzieć na pytanie, jak leczyć znamiona barwnikowe, należy najpierw zastanowić się, dlaczego są one w ogóle obecne na naszym ciele? Powstają w wyniku patologicznego gromadzenia się melanocytów, czyli komórek barwnikowych, w obszarze jednej tkanki. Ich nadmiar powoduje wystąpienie ciemniejszych miejsc na naszej skórze. To właśnie barwnik, którego kumulacja widoczna jest w postaci kremowych, brązowych lub nawet brunatnych pieprzyków. Pigment ten występuje w skórze człowieka naturalnie. Niektóre zmiany skórne o charakterze barwnikowym towarzyszą nam od urodzenia, inne pojawiają się na powierzchni skóry w ciągu naszego życia. W procesie powstawania tego rodzaju znamion istotne są przyczyny środowiskowe. Wpływ na powiększanie się znamion i pojawianie się nowych ma przede wszystkim nadmierna ekspozycja odkrytego ciała na promieniowanie słoneczne.

Do powstawania znamion barwnikowych mogą predysponować również niektóre czynniki genetyczne. Rodzinnie występuje m.in. zespół znamion dysplastycznych, który związany jest bezpośrednio z wyższym ryzykiem rozwoju czerniaka.

Diagnostyka zmian skórnych

Diagnostyką wszelkiego rodzaju znamion zajmuje się specjalista, lekarz-dermatolog. On za pomocą urządzenia zwanego dermatoskopem określa stopień zaawansowania zmiany i jej przybliżony charakter. Jeśli podejrzewa, że zmiana może okazać się stanem chorobowym – przednowotworowym lub nowotworowym – podejmuje szybkie działanie lecznicze. Zwykle polega ono na usunięciu w całości zmienionego obszaru skóry.

Zwykle zgłaszamy się do specjalisty, gdy zauważymy, że pieprzyk zmienił wygląd. To dobre działanie, świadczące o naszej samoświadomości i dbałości o stan zdrowia. Choć każda zmiana w wyglądzie skóry powinna wzbudzić czujność i stać się sygnałem alarmowym, nie każda świadczy o rozpoczęciu procesu chorobowego. Dla bezpieczeństwa i spokoju pacjenta istotna jest zatem wiedza o tym, jak odróżnić znamię od czerniaka. W tym celu wykorzystuje się pięć kryteriów oznaczonych kolejnymi literami alfabetu (ABCDE). Ocenia się asymetrię zmiany skórnej, jej brzegi, kolor, rozmiar i ewolucję. O rozwoju czerniaka mogą świadczyć takie objawy jak: asymetria pieprzyka, poszarpane, nierównomierne i zgrubiałe brzegi, czerwony, czarny lub niejednolity kolor, duży rozmiar i dynamiczny wzrost, czyli postępujące zmiany wyglądu znamienia.

Jak leczyć znamiona barwnikowe?

Niepokojące cechy znamienia są powodem do wdrożenia ich leczenia. Chociaż w większości przypadków ich obecność nie wymaga interwencji chirurgicznej, warto wiedzieć, jak leczyć znamiona barwnikowe, by proces ten był bezpieczny i efektywny. Usuwanie pieprzyków możliwe jest za pośrednictwem kilku metod. Już od kilku lat najbardziej popularne wśród lekarzy i pacjentów jest chirurgiczne usuwanie znamion skórnych. Polega ono na wykonaniu krótkiego i bezbolesnego zabiegu. Przy użyciu skalpela lekarz nacina skórę pacjenta w miejscu występowania zmiany skórnej i wycina ją w całości, wraz z marginesem zdrowej tkanki. Takie postępowanie umożliwia przekazanie wycinka do laboratorium celem wykonania badania histopatologicznego. Ono bowiem daje pewność co do pełnej diagnostyki charakteru chorobowego zmiany.

Popularna jest ponadto laseroterapia, kriochirurgia i elektrokoagulacja. Pierwsza z wymienionych metod opiera się na użyciu lasera w celu wycięcia zmiany skórnej. Lekarze mają do dyspozycji sprzęt różnego rodzaju, który dobierają do indywidualnych potrzeb pacjenta. Wadą tego rodzaju leczenia jest brak możliwości przekazania tkanek do badania. Często również dochodzi jedynie do powierzchownego wycięcia części znamienia, co utrudnia kliniczne rozpoznanie czerniaka. Elektrokoagulacja i kriochirurgia są jeszcze rzadko stosowane, choć to również skuteczne metody leczenia znamion skórnych. W przypadku elektrokoagulacji znamię niszczone jest przy użyciu prądu o wysokim natężeniu, który ścina białko obecne w tkankach. W kriochirurgii stosuje się natomiast ciekły azot, który zamraża zmiany. Wszystkie zabiegi są bezbolesne. Wykonywane są bowiem w znieczuleniu miejscowym.

Ryzyko związane z podejmowanym leczeniem

Blizna po zabiegu chirurgicznego usuwania znamion często jest mniejsza i mniej widoczna niż poprzedzający ją pieprzyk. Ryzyko powikłań po wszelkiego rodzaju zabiegach jest niewielkie. Czasami zdarza się, że w odpowiedzi na zabieg w organizmie dochodzi do reakcji alergicznej lub infekcji. Zapobiega się jednak tym zdarzeniom poprzez zabezpieczenie rany antybiotykiem i dbałość o odpowiedni stopień jej higieny Pacjent powinien niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, jeśli poddał się leczeniu i po zabiegu wystąpiły u niego takie objawy jak: wysoka gorączka (powyżej 38 stopni Celsjusza), obfity wyciek z rany, narastający ból, obojętny na działanie środków uśmierzających.