Czym jest depresja alkoholowa? Jak długo trwa? Jak ją leczyć?

Depresja alkoholowa to pojęcie niezwykle szerokie. Psycholodzy, psychiatrzy i psychoterapeuci uznają jej dwoisty charakter. Uważają bowiem, że jest ona zarówno skutkiem (pierwotny alkoholizm z wtórną depresją), jak i przyczyną (pierwotna depresja z wtórnym alkoholizmem) nadużywania alkoholu. Osoba uzależniona pije, bo czuje się depresyjnie, a czuje się tak, bo pije. Błędne koło się zamyka, ale na szczęście istnieje skuteczny sposób jego przerwania. To kompleksowa terapia alkoholizmu, a zwłaszcza psychoterapia.

Jako przyczyna alkoholizmu, wbrew pozorom depresja występuje stosunkowo rzadko. Szacuje się, że tylko 10% alkoholików przejawia stany depresyjne przed wpadnięciem w nałóg. Zdecydowanie częściej depresja alkoholowa występuje już podczas uzależnienia. Na te zaburzenia cierpią głównie mężczyźni, choć obecnie zauważa się tendencję wzrostową również u uzależnionych kobiet.

Przyczyny alkoholizmu

Depresja i inne zaburzenia psychiczne mogą zatem prowadzić do występowania ryzyka uzależnienia. Przyczyny alkoholizmu są złożone i wynikają z różnych czynników. Są to głównie czynniki biologiczne, genetyczne, osobowościowe, środowiskowe, kulturowe, społeczne. Badacze podają również, że występujący wcześniej alkoholizm w rodzinie może prowadzić do podejmowania zachowań kończących się nadużywaniem alkoholu. Czynniki środowiskowe odbijają bowiem swoje piętno na wszystkich członkach rodziny alkoholika. Depresja alkoholowa jest najłatwiejsza do wyleczenia przy wsparciu najbliższych. Dla członków rodzin alkoholików może to być zadanie szczególnie trudne.

Powyższe czynniki uzależnienia od alkoholu zwiększają co prawda ryzyko wystąpienia choroby alkoholowej, jednak o nim nie przesądzają. Gen alkoholika, który jego potomek posiada w organizmie, nie prowadzi do powstania wrodzonego zaburzenia. To w głównej mierze sposób wychowania, przyzwyczajenia, wartości wpojone przez członków najbliższego środowiska decydują o zachowaniach, które w przyszłości podejmuje członek rodziny alkoholika.

Objawy depresji alkoholowej

Jak rozpoznać uzależnienie? Mimo że alkoholicy często kryją się z własnymi trudnościami, osoby z ich najbliższego otoczenia mogą zauważyć kilka przesłanek świadczących o uzależnieniu. Nałogowiec pije często, samotnie, niekoniecznie duże dawki alkoholu. Stopniowo traci kontrolę nad ilością wypijanego trunku. Następnie nie kontroluje własnego ciała i zachowania, aż wreszcie jego epizody picia kończą się utratą świadomości. Gdy do nałogu dołącza depresja, symptomów dostrzega się jeszcze więcej.

Oprócz występowania objawów typowych dla stanu obniżenia nastroju, gdy pacjenta dotyka depresja, pojawia się dodatkowo silne uzależnienie od substancji odurzającej. Jest nią właśnie alkohol. Nałogowiec cierpiący na to zaburzenie psychiczne odczuwa przygnębienie, brak wiary we własne możliwości, pesymizm, poczucie winy, lęk stres. Cechuje go ponadto niska samoocena i brak umiejętności przeżywania radości. Długotrwały stan depresji może doprowadzić do podejmowania prób samobójczych.

Gdy depresja pojawia się w momencie odstawienia alkoholu, jej objawy związane są również z głodem alkoholowym. Pierwsze objawy zespołu abstynencyjnego pojawiają się do 36 godzin od momentu nagłego odstawienia alkoholu. Najczęściej są to bóle i zawroty głowy, rozdrażnienie, stres, bezsenność, drżenie, brak apetytu, halucynacje, urojenia, napady padaczkowe. Ten rodzaj depresji zwykle mija samoistnie.

Wtórna depresja alkoholowa, czyli ta, która jest bezpośrednią konsekwencją nadużywania alkoholu, powoduje bardzo złe samopoczucie u pacjenta. Odczuwa on nastrój depresyjny, przez co ogólny stan jego zdrowia psychicznego i fizycznego stopniowo się pogarsza. Na co dzień  jest przygnębiony, zmęczony, nie ma poczucia sensu życia, brakuje mu pewności siebie. Sięga po alkohol, by choć przez chwilę poczuć odprężenie.

Jak długo trwa depresja alkoholowa?

Niestety tak naprawdę nikt nie zna odpowiedzi na pytanie, jak długo trwa czy trwać będzie depresja. Dolna granica czasowa, jaką przyjęto w celu definiowania zaburzenia afektywnego to dwa tygodnie. Objawy i pojawiające się w konsekwencji nieleczonej depresji schorzenia mogą trwać bardzo długo, czasami nawet przez całe życie alkoholika. Nierzadko doprowadzają również do przedwczesnej śmierci.

Terapia

Nieleczona depresja może doprowadzić do trwałych uszczerbków na zdrowiu pacjenta, a nawet zagrozić jego życiu. Odpowiednia terapia zaburzenia powinna skupiać się nie tylko na niej, ale również na towarzyszącym jej alkoholizmie. Dlatego też kompleksowe podejście do leczenia złożonej choroby alkoholowej połączonej z depresją uwzględnia podjęcie takich działań terapeutycznych jak: wszywka alkoholowa, detoks alkoholowy, a przede wszystkim psychoterapia alkoholizmu. Ta ostatnia, jako podstawowa forma leczenia uzależnienia prowadzi do zmiany nastawienia psychicznego alkoholika i przerwania błędnego koła, w jakim się znalazł.

Walka prowadzona jest zatem zarówno z nałogiem, jak i z depresją. Ponieważ alkoholizm jest uznawany za chorobę nieuleczalną, ale możliwą do „wyciszenia”, tak istotne jest, by terapia przebiegała możliwie jak najlepiej, z najwyższym poziomem skuteczności. Utrzymanie abstynencji przez zagorzałego alkoholika może okazać się łatwiejsze, niż się wydaje. Wystarczy odpowiednia pomoc doświadczonych specjalistów.