Przerost gruczołów piersiowych (ginekomastia) – przyczyny, objawy, leczenie

Piersi to parzyste gruczoły skórne, występujące u każdego człowieka. Pełnemu rozwojowi ulegają wyłącznie u kobiet. Zdarzają się jednak przypadki, w których piersi nadmiernie rozrastają się również u przedstawicieli płci męskiej. W fizjologicznych warunkach u mężczyzn pozostają narządem szczątkowym. Ich budowa anatomiczna opiera się na tkance gruczołowej i tkance tłuszczowej. O wielkości piersi decyduje przede wszystkim nagromadzenie drugiego z wymienionych rodzajów tkanek. Jeżeli dochodzi do nadmiaru tkanki gruczołowej u mężczyzn stan ten to przerost gruczołów piersiowych.

Przerost gruczołów piersiowych u mężczyzn dotyczy zwykle tkanki gruczołowej sutka. Może obejmować swoim zasięgiem jedną lub obie piersi. To najczęstsza choroba tego gruczołu u mężczyzn. Zjawisko to nie występuje bowiem u kobiet. Szacuje się jednak, że dotyczyć może nawet co trzeciego mężczyznę w różnym wieku. Ginekomastię poddaje się leczeniu w każdej fazie rozwoju schorzenia. Zwykle nie zwracamy bowiem uwagi na budowę piersi i ich strukturę anatomiczną do momentu, w którym nie zauważymy pierwszych objawów nieprawidłowości. Nie należy wówczas zwlekać z wizytą u specjalisty.

Czym jest ginekomastia?

Ginekomastia, czyli przerost gruczołów piersiowych to łagodne powiększenie, przerost (poliferacja) tkanki gruczołowej sutka u mężczyzn. Przybiera zwykle trzy główne formy: ginekomastię właściwą, tłuszczową oraz mieszaną. Zaburzenie dzieli się również ze względu na wiek wystąpienia zaburzenia. Wyróżnia się zatem ginekomastię fizjologiczną, która występuje w okresie noworodkowym i niemowlęcym. Powinna ustąpić do ok. 4. miesiąca życia niemowlęcia. Ginekomastia dojrzewająca ujawnia się zwykle pomiędzy 13. a 14. rokiem życia chłopców i zanika po upływie kilkunastu miesięcy. Najwięcej wątpliwości i niepokoju wzbudza ginekomastia u dojrzałych mężczyzn. Może być to przerost gruczołów piersiowych lub ginekomastia polekowa, idiopatyczna, hormonalna lub objawowa. To również schorzenie dotykające starszych mężczyzn w przebiegu andropauzy.

Przyczyny ginekomastii – przerost gruczołów piersiowych

Przerost gruczołów piersiowych uwidacznia się w różnym wieku, z różnorodnych przyczyn i przebiega w sposób odmienny, zależnie od stanu zdrowia pacjenta. Główną przyczyną ginekomastii może być nieprawidłowo funkcjonująca gospodarka hormonalna mężczyzn. To zaburzenie równowagi pomiędzy poziomem estrogenów i androgenów. Bodźcem pobudzającym sutki do rozrostu jest nadmiar estrogenów, zwłaszcza połączony ze spadkiem testosteronu. W przypadku ginekomastii u dojrzałych mężczyzn przyczyn schorzenia poszukuje się również w powikłaniach innych chorób przewlekłych lub ich przebiegu.

Ginekomastia patologiczna może wynikać z:

• nadczynności tarczycy;
• marskości i nowotworu wątroby;
• schyłkowej niewydolności nerek;
• hormonalnych guzów czynnych;
• zespołu Klinefeltera;
• nadwrażliwości sutków na działanie estrogenów;
• awitaminozy;
• chorób przewodu pokarmowego;
• niedożywienia.

Do przyczyn ginekomastii zalicza się również stosowanie niektórych leków, zwłaszcza tych, które zawierają w swoim składzie sterydy. Przerost gruczołów piersiowych dotyczy też pacjentów stosujących leki w leczeniu rozrostu gruczołu krokowego, niepłodności, oligospermii, chorobie wrzodowej żołądka, grzybicy oraz leki moczopędne.

Objawy przerostu męskich piersi

Przerost gruczołów piersiowych u mężczyzn jest widoczny gołym okiem. Głównym objawem ginekomastii jest zatem powiększenie piersi, zazwyczaj z obu stron. Zdarzają się jednak przypadki, w których piersi kształtują się w sposób asymetryczny i jedna jest większa od drugiej, co stanowi dla pacjentów dodatkowy defekt kosmetyczny. Piersi stają się bardziej tkliwe, nie powinny jednak dawać żadnych dolegliwości bólowych. Niektórzy pacjenci zauważają ponadto zmianę w wyglądzie brodawek sutkowych. Dotyczy to przede wszystkim ich zabarwienia oraz struktury. Często wyczuwalne są niewielkie zgrubienia i guzki za otoczką brodawki sutkowej. Z brodawek może również wypływać wydzielina.

Rozpoznanie ginekomastii możliwe jest jedynie w konsultacji z doświadczonym i wykwalifikowanym lekarzem specjalistą. Podczas skrupulatnego badania podmiotowego zapoznaje się on z dolegliwościami pacjenta i zbiera potrzebne informacje o charakterze medycznym w formie wywiadu lekarskiego. Zleca również wykonanie badań. To przede wszystkim badanie laboratoryjne krwi z oznaczeniem poziomu testosteronu, estradiolu, prolaktyny, SHBG, TSH, LH, FSH. Konieczne jest też wykonanie morfologii, prób wątrobowych, nerkowych, oznaczenie markerów nowotworowych. Czasami podejrzenie pada na chorobę nowotworową piersi. W takim przypadku konieczne staje się pobranie materiału z gruczołu do badania histopatologicznego w mikroskopowym powiększeniu.

Przerost gruczołów piersiowych – leczenie ginekomastii

Leczenie przerostu piersi u mężczyzn możliwe jest dzięki osiągnięciom nowoczesnej medycyny. Terapia zależna jest jednak od charakteru, rodzaju i stopnia zaawansowania przerostu tkanki gruczołowej piersi. Leczenie ginekomastii polekowej polega głównie na odstawieniu substancji leczniczych odpowiedzialnych za powstanie skutku ubocznego w postaci przerostu gruczołów piersiowych męskich. U niektórych mężczyzn konieczne okazuje się stosowanie leczenia farmakologicznego i hormonalnego. Wówczas wykorzystuje się przede wszystkim leki blokujące aktywację podwzgórzowych receptorów estradiolu lub inhibitory aromatazy.

W przypadku, gdy leczenie zachowawcze i farmakologiczne nie przynosi określonych rezultatów, lekarz proponuje pacjentowi postępowanie chirurgiczne. Rozważa się je również przy rozpoznaniu ginekomastii samoistnej, związanej z okresem dojrzewania chłopców. Leczenie operacyjne przerostu gruczołu sutkowego polega głównie na usunięciu nadmiaru tkanki tłuszczowej (liposukcja) i gruczołowej z obszaru klatki piersiowej. U mężczyzn rzadko dochodzi do konieczności wycięcia gruczołu w całości.

Jak skutecznie walczyć z przerostem gruczołów piersiowych u pacjentów?

Ginekomastię wykonujemy w naszej rzeszowskiej placówce. Po dokładnej diagnostyce lekarz przygotowuje pacjenta do procedury z pogranicza medycyny estetycznej, endokrynologii i plastycznej operacji chirurgicznej. Po konsultacji z lekarzem pacjent zostaje poinformowany o wybranym sposobie leczenia. Przed zabiegiem ginekomastii stosuje się znieczulenie miejscowe. Powiększenie gruczołów w okolicach piersi leczy się poprzez usunięcie zgrubienia gruczołu. Chirurg posługuje się skalpelem i wykonuje cięcie pod pachą lub w fałdzie podpiersiowym. W przypadku nadmiernie obwisłych piersi, konieczna staje się również ich plastyka. Skóra piersi staje się napięta, zyskuje się ogólną poprawę wyglądu oraz optyczne zmniejszenie rozmiaru.