Jak rozpoznać hemoroidy? Przyczyny, objawy i leczenie hemoroidów

Hemoroidy, nazywane również guzkami krwawniczymi, to struktury naczyniowe naturalnie występujące w kanale odbytu. Problem pojawia się, gdy ulegają one powiększeniu, przekrwieniu lub wypadaniu, prowadząc do nieprzyjemnych objawów. Choroba hemoroidalna jest jednym z najczęstszych schorzeń proktologicznych. Szacuje się, że przynajmniej raz w życiu dotyka ponad połowy dorosłych osób. Pomimo powszechności, wiele osób nie zgłasza się do lekarza z powodu wstydu lub bagatelizowania objawów, co może prowadzić do zaostrzenia dolegliwości i konieczności leczenia inwazyjnego. U specjalisty zadaje się nie tylko pytania o to, jak rozpoznać hemoroidy, ale też, w jaki sposób je skutecznie leczyć.

Powiększone hemoroidy mogą rozwijać się powoli i długo pozostawać niezauważone. Pierwsze objawy bywają mylone z innymi schorzeniami proktologicznymi. Ich przyczyny są złożone – obejmują zarówno czynniki mechaniczne, jak i styl życia. Właściwe rozpoznanie i szybka reakcja mają kluczowe znaczenie dla skutecznego leczenia oraz zapobiegania nawrotom. Jak rozpoznać hemoroidy i odróżnić je od innych chorób odbytu? W tym artykule wyjaśniamy, czym są hemoroidy, jak przebiega ich rozwój, jakie sygnały powinny zaniepokoić pacjenta oraz jakie są dostępne metody leczenia żylaków odbytu.

Czym są hemoroidy?

Hemoroidy, zwane także guzkami krwawniczymi, to fizjologiczne struktury naczyniowe, zlokalizowane w kanale odbytu. Pełnią one w ludzkim organizmie istotną funkcję – wspomagają mechanizm uszczelniania odbytu i kontrolowania procesu oddawania stolca. W prawidłowych warunkach nie powodują żadnych dolegliwości i nie są widoczne na zewnątrz. Jak rozpoznać hemoroidy, które stają się problemem zdrowotnym? Do rozwoju choroby hemoroidalnej dochodzi wówczas, gdy guzki krwawnicze ulegają patologicznemu powiększeniu, przekrwieniu lub wypadaniu poza kanał odbytu. Stan ten wywołuje szereg nieprzyjemnych objawów, jak podrażnienie błony śluzowej, krwawienie, pieczenie, świąd, uczucie niepełnego wypróżnienia czy dyskomfort w pozycji siedzącej.

Hemoroidy – przyczyny choroby hemoroidalnej

Do najczęstszych przyczyn rozwoju choroby hemoroidalnej należą:

• przewlekłe zaparcia i nadmierne parcie podczas wypróżniania;
• siedzący tryb życia;
• dieta uboga w błonnik;
• otyłość;
• długotrwałe stanie lub siedzenie;
• predyspozycje genetyczne;
• osłabienie tkanki łącznej.

Powszechne są ponadto hemoroidy w ciąży (zwłaszcza w ostatnim trymestrze) i po porodzie. Choroba rozwija się stopniowo i zwykle przebiega w czterech stadiach zaawansowania. W stopniu pierwszym rozwoju choroby guzki są powiększone, ale pozostają wewnątrz kanału odbytu. Może występować krwawienie. Następnie guzki uwypuklają się podczas parcia (np. przy wypróżnianiu), ale samoistnie się cofają. W stopniu trzecim następuje wypadanie guzków na zewnątrz przy parciu, wymagające ręcznego odprowadzenia. Czwarty stopień zaawansowania wiąże się zaś z trwałym wypadnięciem hemoroidów. Nie dają się one odprowadzić i mogą powodować ból oraz zakrzepicę.

Hemoroidy – krwawienie z odbytu i inne objawy, które powinny zaniepokoić. Jak je rozpoznać?

Jak rozpoznać hemoroidy, skoro w pierwszych etapach rozwoju stanu patologicznego nie dają żadnych objawów? Dopiero z postępem stanu chorobowego u pacjentów pojawiają się dolegliwości, które mogą znacząco obniżać komfort życia i wymagać leczenia. Wczesne ich rozpoznanie pozwala uniknąć powikłań i bardziej inwazyjnych metod terapeutycznych. W każdym przypadku niepokojące powinno być krwawienie z odbytu. Jego obecność można rozpoznać po jasnoczerwonej krwi na papierze toaletowym, muszli lub w stolcu po wypróżnieniu. Niepokojący jest także świąd i pieczenie okolicy odbytu. Tych objawów choroby hemoroidalnej nie należy bagatelizować, gdyż mogą sugerować również rozwój groźnych schorzeń nowotworowych, nawet raka jelita grubego.

Pacjenci zgłaszają ponadto uczucie niepełnego wypróżnienia, które wynika z obecności powiększonych guzków wewnątrz kanału odbytu. Przy hemoroidach wewnętrznych rzadko występuje ból wokół odbytu, a silne dolegliwości bólowe zwykle świadczą o zakrzepicy hemoroidów zewnętrznych. Stan ten wymaga pilnej interwencji lekarskiej. Wypadanie guzków krwawniczych na zewnątrz początkowo występuje tylko podczas defekacji. Wraz z rozwojem stanu patologicznego dochodzi do niego również podczas długiego siedzenia, wysiłku, czy nawet kaszlu.

Jak rozpoznać hemoroidy zewnętrzne i wewnętrzne – różnice, wygląd, dolegliwości

Podstawą diagnostyki jest wywiad lekarski oraz badanie proktologiczne (badanie per rectum i anoskopia). W przypadkach krwawienia lub u pacjentów po 50. roku życia lekarz może zlecić dodatkowo kolonoskopię, by wykluczyć zmiany nowotworowe jelita grubego. Diagnostyka hemoroidów opiera się również na różnicowaniu klinicznym hemoroidów zewnętrznych od wewnętrznych. Podział ten powstał, biorąc pod uwagę zależność położenia hemoroidów względem linii grzebieniastej w kanale odbytu. Każdy z tych typów charakteryzuje się innym przebiegiem klinicznym, objawami oraz wyglądem.

Jak rozpoznać hemoroidy wewnętrzne? Nie są one widoczne z zewnątrz gołym okiem. Powstają wewnątrz kanału odbytu, powyżej linii grzebieniastej – czyli w miejscu, gdzie zakończenia nerwowe nie przekazują bodźców bólowych. W III i IV stopniu zaawansowania choroby mogą się uwidaczniać jako miękkie, różowawe, wilgotne uwypuklenia widoczne przy odbycie. Zazwyczaj są bezbolesne, chyba że u pacjenta dojdzie do zakrzepicy lub wypadnięcia i uwięźnięcia guzka.

Czym są hemoroidy zewnętrzne? Znajdują się poniżej linii grzebieniastej, czyli w obrębie skóry odbytu i odbytnicy – tam, gdzie unerwienie czuciowe jest bardzo dobrze rozwinięte. Zewnętrzne hemoroidy są stale widoczne na zewnątrz odbytu jako ciemniejsze, twarde zgrubienia przy brzegu odbytu. Są bardziej uciążliwe w codziennym funkcjonowaniu pacjenta. Nasilają się podczas siadania i przy wysiłku fizycznym (nawet niewielkim).

Jak rozpoznać hemoroidy i co dalej? Specjalistyczne leczenie hemoroidów. Co stosować na hemoroidy?

Powiększone guzki krwawnicze nie cofają się samoistnie, a objawy mogą nasilać się z czasem. Nieleczona choroba może prowadzić do powikłań, takich jak zakrzepica, martwica tkanki czy znaczne krwawienia z odbytu. Wczesna diagnoza i wdrożenie leczenia – zarówno zachowawczego, jak i zabiegowego – znacząco poprawiają komfort życia pacjenta i zapobiegają progresji choroby. Domowe sposoby na hemoroidy, podobnie jak leczenie zachowawcze, okazują się skuteczne jedynie w początkowych stadiach choroby. W zaawansowanych etapach rozwoju hemoroidów zaleca się leczenie operacyjne lub mniej inwazyjną skleroterapię hemoroidów.

Skleroterapia to procedura, która polega na wstrzyknięciu specjalnego środka obkurczającego (obliterującego) bezpośrednio w podstawę guzka krwawniczego. Preparat ten powoduje stan zapalny ściany naczynia krwionośnego, który prowadzi do jego zwłóknienia i zamknięcia światła żyły. W efekcie guzek hemoroidalny ulega obkurczeniu i zanika. Zabieg wykonuje się ambulatoryjnie, bez znieczulenia ogólnego, ze znieczuleniem miejscowym i bez konieczności hospitalizacji pacjenta. Skleroterapię hemoroidów poprzedza dokładna diagnostyka stanu zdrowia pacjenta i kwalifikacja do zabiegu, którą przeprowadzamy w Centrum Medycznym w Zabrzu.