Nadużywanie alkoholu ma negatywne skutki zarówno jeśli chodzi o stan zdrowia fizycznego, jak i psychicznego osoby uzależnionej. Po upojeniu alkoholowym i w przypadku trwania nałogowca w długotrwałych ciągach alkoholowych objawy uzależnienia i zatrucia alkoholowego widoczne są gołym okiem. Dotyczą zarówno zachowania chorego, jak i wyglądu jego ciała. Mimo że zachowania patologiczne i gwałtowne reakcje chorego najczęściej stają się źródłem niepokoju najbliższych już w początkowych fazach uzależnienia, złożone zmiany osobowości u alkoholika długo mogą pozostawać niezauważone. Dlaczego sięganie po alkohol jest silnie uzależniające? Substancja odurzająca stosunkowo szybko może stać się sposobem radzenia sobie ze stresem, chronicznym zmęczeniem, a nawet lękiem. Spożywanie etanolu pozornie odpręża, przyczynia się do odczuwania krótkoterminowych korzyści. Długoterminowo oddziaływanie toksyny na organizm alkoholika nie jest jednak pozytywne.
Zmiany osobowości u alkoholika występują przede wszystkim w wyniku podejmowania działań mających na celu podtrzymywanie ich trwania w nałogu. W codziennym sposobie zachowania stosują oni zatem liczne kłamstwa, manipulacje, iluzje i zaprzeczenia. Naginają rzeczywistość do własnych potrzeb i preferencji. W niektórych przypadkach możliwe jest nawet rozdwojenie jaźni po alkoholu. To może być szczególnie niebezpieczne dla tych chorych, którzy pod wpływem alkoholu stają się agresywni i stosują przemoc. Zaburzenia osobowości mogą być pierwotne lub wtórne do uzależnienia. Oznacza to, że mogą powstawać zarówno jako efekt nadużywania alkoholu, jak również prowadzić do rozwoju alkoholizmu. Bez względu na ich charakter, pod wpływem alkoholu etylowego osoba uzależniona zwykle staje się czasami kimś zupełnie innym. Często jest nie do poznania nawet przez najbliższych.
Spis treści:
Z czego wynikają zmiany osobowości u alkoholika?
Mianem osobowości nazywa się zespół stałych cech psychicznych i czynników wewnętrznych, które wpływają pośrednio lub bezpośrednio na zachowanie i reakcje człowieka. To sposób myślenia, zachowania i odczuwania, który charakteryzuje daną osobę. Każdy z nas ma indywidualny charakter i osobowość, zgodną z określonymi predyspozycjami i okolicznościami. Gwałtowne zmiany osobowości u alkoholika są możliwe głównie ze względu na wpływ na strukturę mózgu alkoholu etylowego. Toksyna upośledza funkcjonowanie psychiki i układu nerwowego człowieka. Szkodliwe działanie etanolu jest bezpośrednio związane z upośledzeniem funkcjonowania poznawczego i zmniejszoną zdolnością dokonywania jasnej i trzeźwej oceny sytuacji.
Ludzie z zaburzeniami osobowości występującymi w wyniku nadużywania alkoholu najczęściej nie są ich świadomi. Uważają, że zachowują się normalnie, a substancja psychoaktywna nie wywiera wpływu na ich reakcje i styl bycia. Rzeczywistość jest jednak zgoła inna. Uzależnienie od alkoholu może skutkować występowaniem typu osobowości antyspołecznej, charakteryzować nałogowca impulsywnością, przyczyniać się do występowania zespołu amnestycznego lub nawet zwiększać ryzyko borderline.
Picie alkoholu a sprawność osoby uzależnionej
Wpływ alkoholu na mózg jest niezaprzeczalny. Za zmiany osobowości u alkoholika może być jednak odpowiedzialny również jego zły stan fizyczny. Nadmierne spożywanie alkoholu prowadzi do trwałych uszkodzeń neuronów i struktur mózgowych. Wpływa niekorzystnie zarówno na zdrowie psychiczne, jak i fizyczne osoby uzależnionej od alkoholu. Powoduje uszkodzenia wielonarządowe i upośledza sposób funkcjonowania niemal wszystkich układów. W konsekwencji zmniejsza się ogólna kondycja i wydolność organizmu nałogowca. Odstawiając używkę, odczuwa on z kolei nieprzyjemne objawy głodu alkoholowego. To powoduje jego niską tolerancję na frustrację i przyczynia się do zmian odczuwania i zachowywania.
Osobowość dyssocjalna
Zmiany osobowości u alkoholika zwykle objawiają się w postaci występowania cech osobowości dyssocjalnej lub podwójnej. Pierwszy z wymienionych typów osobowości u osób uzależnionych nazywany jest również osobowością aspołeczną. Charakteryzuje ją obojętny lub wręcz lekceważący stosunek do obowiązujących powszechnie zasad i norm społecznych. U pacjentów z zaburzeniami osobowości tego typu obserwuje się ponadto wysoki poziom frustracji oraz skłonność do zachowań agresywnych i przemocy skierowanej nawet wobec najbliższych.
Alkoholicy łamią normy i wzorce zachowań akceptowanych społecznie. Wchodzą w konflikty z innymi osobami, a nawet z prawem, posługują się kłamstwem i manipulacją, stosując mechanizmy obronne. Często mogą dopuścić się czynów zabronionych i niebezpiecznych. Naciągają obraz rzeczywistości zgodnie z własnymi potrzebami i preferencjami, oszukują zarówno innych, jak i siebie samych. Osoby z osobowością dyssocjalną rzadko zgłaszają się na terapię, niemożliwe jest wręcz rozmawianie z alkoholikiem o leczeniu. Nie wykazują chęci współpracy z terapeutami, a życie z alkoholikiem reprezentującym osobowość aspołeczną staje się wyczerpujące dla najbliższych – członków rodziny i przyjaciół.
Podwójna osobowość alkoholika
Zmiany osobowości po alkoholu zwykle zachodzą stopniowo i są rozłożone w czasie. Stanowią zatem tym większe zaskoczenie nawet dla najbliższych osób z otoczenia nadużywających alkoholu. Nawet kochający mąż i partner pod wpływem działania toksyny na mózg i układ nerwowy traci zainteresowanie najbliższymi. Zaniedbuje obowiązki rodzinne, nie dba o odpowiedni poziom relacji rodzinnych. U partnerów może pojawić się chorobliwa zazdrość, nazywana Zespołem Otella. To psychoza alkoholowa o charakterze urojeniowym, która polega na uporczywym podejrzewaniu partnera o zdradę i oszustwa.
Tego rodzaju podwójna osobowość alkoholika wymaga leczenia psychiatrycznego. Pod wpływem urojeń osoba uzależniona może dopuścić się nawet czynów zabronionych lub niebezpiecznych. U chorych równie często może występować zespół amnestyczny, prowadzący do upośledzenia pamięci. Życie z alkoholikiem, który ma luki pamięciowe i trudności w skupieniu oraz koncentracji uwagi, jest tym trudniejsze, że nie jest on świadomy tego, co dzieje się z nim po używaniu alkoholu. Nie pamięta własnych reakcji i zachowań, a powstałe luki amnestyczne uzupełnia własnymi wyobrażeniami i fałszywymi treściami. Nieleczony zespół amnestyczny może prowadzić do trwałych powikłań zdrowotnych, a nawet śmierci alkoholika. Z tego względu w przypadku stwierdzenia zmian osobowości u alkoholika niezwykle istotny jest czas i jak najszybsze rozpoczęcie kompleksowej terapii alkoholizmu, uwzględniającej zwłaszcza psychoterapię.
Cechy osobowości alkoholika – osobowość chwiejna emocjonalnie
Zmiany osobowości u alkoholika, które przybierają postać labilności emocjonalnej, przydarzają się niemal każdemu uzależnionemu. Co więcej, zachowanie po piciu alkoholu zmienia się u każdego człowieka. Niektórzy stają się bardziej wylewni, inni – powściągliwi. Jeszcze innych charakteryzuje nagła agresja, a niektórzy stają się senni i zmęczeni. Czasami sięgamy po drinka, by dodać sobie odwagi, w celach towarzyskich, by poprawić sobie humor i ułatwić dobrą zabawę. Jednak w przypadku osób uzależnionych łączenie czynników osobowościowych z długotrwałym i szkodliwym wpływem substancji odurzającej na organizm może prowadzić do stałych zmian. Jedną z nich jest osobowość chwiejna emocjonalnie. Wiąże się z wyraźnymi tendencjami alkoholika do podejmowania nieracjonalnych, impulsywnych reakcji.
Nałogowiec nie liczy się z konsekwencjami własnego zachowania, jest skłonny do gniewu, agresji, gwałtownie zmienia się jego nastrój. Wszystkie te cechy znacznie utrudniają prowadzenie terapii, czasami uniemożliwiając spokojny przebieg spotkania psychoterapeutycznego. W niektórych przypadkach skrajne uczucia i emocje alkoholika są na tyle silne, że wycisza się je, stosując farmakoterapię.
Zmiany osobowości u alkoholika a odstawienie alkoholu i leczenie uzależnienia od substancji odurzającej
Jak długo żyje alkoholik, który na co dzień zmaga się nie tylko z zaburzeniami zachowania i osobowości, ale również licznymi dolegliwościami somatycznymi? Wiele zależy od szybkiej diagnozy i podjętych działań terapeutycznych. Aby dowiedzieć się, jak wyjść z uzależnienia i czego powinien unikać alkoholik, należy skorzystać z opieki i wsparcia specjalistów w ośrodkach terapii uzależnienia. Pomagają oni ponadto najbliższym alkoholików walczyć z konsekwencjami współuzależnienia. Z pomocą terapeutów i lekarzy ogranicza się sięganie po alkohol i minimalizuje skutki długotrwałego spożywania alkoholu: zarówno te psychiczne (zaburzenia osobowości u alkoholika, omamy, urojenia, objawy zespołu abstynencyjnego), jak i fizyczne (otyłość, brzuch alkoholowy, uszkodzenia narządów wewnętrznych, niektóre schorzenia przewlekłe). Można ponadto odpowiednio wcześnie zapobiec dalszemu rozwinięciu uzależnienia i szkodliwemu działaniu alkoholu na cały ustrój.
Leczenie zaburzeń osobowości i alkoholizmu
Podobnie jak stopniowo rozwija się choroba alkoholowa, również terapeutyczne zmiany zachodzą stopniowo. Zarówno w sferze zdrowia psychicznego, jak i fizycznego człowieka terapia alkoholizmu skupia się na wycofaniu niektórych przykrych dolegliwości. By móc rozpocząć proces leczenia, alkoholik powinien odstawić substancję odurzającą. Pomaga w tym detoks alkoholowy (odtrucie alkoholowe), a długotrwałą abstynencję nałogowca wspiera wszywka alkoholowa. By wspomóc sferę emocjonalną, psychiczną i społeczną osoby nadużywającej alkoholu oraz ograniczyć ryzyko wystąpienia nawrotu choroby alkoholowej, należy jednocześnie korzystać również z psychoterapii alkoholizmu. Może mieć ona formę spotkań indywidualnych lub grupowych, łącznie z meetingami grup Anonimowych Alkoholików (AA) lub grup wsparcia.
Zostaw swój komentarz