Wszywka alkoholowa – czym jest disulfiram i jak działa na organizm?

Wszywka alkoholowa oddziałuje na organizm poprzez swoją reakcję na kontakt z alkoholem. Działanie metody opiera się na przypuszczeniu, że osoba uzależniona powstrzyma się przed spożywaniem alkoholu. Najbardziej popularną wszywką stosowaną w Polsce jest disulfiram, który spowalnia metabolizm alkoholu etylowego. Inna jego nazwa również stosowana na polskim rynku to esperal.

Czym jest wszywka alkoholowa?

Wszywka alkoholowa to jedna z metod leczenia uzależnienia alkoholowego. Pełni przede wszystkim rolę prewencyjną. Chociaż jej stosowanie nadal wzbudza kontrowersje, uznawana jest za jedną z najbardziej motywujących metod walki z nałogiem. Skuteczność wszywki określa się na podstawie czasu trwania abstynencji uzależnionego. Dla wielu z nich stosowanie jej jest motywacją do podjęcia próby życia w trzeźwości. Dzięki wszczepieniu wszywki alkoholowej, spożycie alkoholu przestaje się kojarzyć osobie uzależnionej z doznaniem przyjemnym.

Metodę uznaje się za jedną z terapii awersyjnych, która oddziałuje na psychikę uzależnionego człowieka. Aplikacja wszywki polega na podskórnej implantacji tabletki, która zawiera substancję czynną. Wszywkę esperalu umieszcza się najczęściej pod łopatką lub na pośladku. Środek powoli uwalniany jest do krwiobiegu i jest obecny we krwi przez kilka kolejnych miesięcy. Podskórne pozostawienie tabletek zaleca się przez okres co najmniej sześciu miesięcy lub do czasu uzyskania pełnego przekonania, że uzależniony nie sięgnie po alkohol. Teoretycznie, czas skutecznego działania wszywki określa się jako dziewięć miesięcy, nawet do roku. Działanie wszywki alkoholowej jest bardzo indywidualne, zależne od predyspozycji organizmu oraz stopnia uzależnienia alkoholowego.

Substancja czynna – esperal (disulfiram)

Wszywka alkoholowa najczęściej zawiera substancję o nazwie esperal (disulfiram). Jest to organiczny związek chemiczny, który najczęściej stosuje się w leczeniu alkoholizmu. Mechanizm działania substancji opiera się na przekształcaniu aldehydu octowego w kwas octowy. Po podaniu substancji, jej wchłanianie jest zmienne, dystrybucja następuje głównie do nerek, trzustki, wątroby, jelit i tkanki tłuszczowej. Metabolizowany jest w wątrobie, wydalany wraz z moczem lub kałem. Lek wykazuje niewielki poziom toksyczności.

Działanie disulfiramu polega na blokowaniu enzymu, który bierze udział w procesie rozkładu alkoholu. Dlatego też powoduje wzmożone odczucia związane z zatruciem alkoholowym i jego konsekwencjami. W wyniku tej blokady, w organizmie człowieka zaczyna gromadzić się substancja szkodliwa – aldehyd octowy. W normalnych warunkach byłby on wydalony z organizmu w procesie metabolizmu alkoholu. Najczęściej występujące objawy podczas stosowania leku to: wzmożone nudności, wymioty, bóle głowy i zaczerwienienie twarzy, nadmierne pocenie się, uczucie duszności, skoki ciśnienia, przyspieszona akcja serca (tachykardia). Działanie wszywki wzmacnia przede wszystkim fakt, że niepożądana reakcja organizmu pojawia się w krótkim czasie po spożyciu. Co więcej, utrzymuje się ona nawet do kilku godzin.

Leczenie za pomocą disulfiramu wymaga zgody pacjenta oraz kontrolowane jest ściśle przez lekarza.

Zatrucie alkoholowe a wszywka alkoholowa

Mimo że wszczepiona wszywka wzmaga odczucia związane z zatruciem alkoholowym, paradoksalnie obniża również ryzyko jego występowania. Uzależniona osoba nie sięga bowiem tak często po alkohol, świadoma konsekwencji, jakie niesie za sobą to zachowanie.

Zatrucie alkoholowe to poważny stan, który w konsekwencji prowadzić może nawet do śmierci człowieka. Przyczyną jego wystąpienia może być nadmierne spożycie zarówno alkoholu etylowego, jak i metylowego. Najczęściej występujące objawy zatrucia alkoholowego to: pobudzenie, przyspieszona akcja serca, utrata świadomości, problemy z oddychaniem. Prawdopodobnie najczęstszą przyczyną śmierci po wystąpieniu zatrucia alkoholowego jest niewydolność oddechowa.

Esperal (disulfiram) w połączeniu z alkoholem wywołuje w organizmie uzależnionego reakcję disulfiramową. Nie oznacza to jednak, że nie może u tej osoby wystąpić zatrucie alkoholowe. Jeśli esperal i związane z nim nieprzyjemne dolegliwości nie powstrzymają uzależnionego od dalszego spożycia alkoholu, może dojść do trwałych uszkodzeń. Spożycie większej ilości alkoholu, pomimo obecności wszywki alkoholowej, powoduje i zwiększa ryzyko wystąpienia paraliżu całego ciała. Niestrawiony alkohol upośledza bowiem organizm, uniemożliwiając mu normalne funkcjonowanie. Najczęściej, osoby uzależnione znając konsekwencje łączenia substancji z alkoholem, nie dopuszczają do takiej możliwości. Odpowiedniemu postępowaniu sprzyja dobry kontakt z personelem medycznym oraz świadomość pacjenta.

W większości przypadków równoległe stosowanie wszywek alkoholowych oraz działań psychoterapeutycznych kończy się sukcesem. Substancja, jaką jest disulfiram, aktywnie wspiera proces detoksu alkoholowego.