Alkoholowe choroby wątroby to schorzenia wywoływane przez spożywanie dużych ilości alkoholu. To substancja toksyczna, której obecność w ustroju człowieka prowadzi m.in. do marskości wątroby oraz jej niewydolności. W konsekwencji – nawet do zgonu. Szkodliwy wpływ alkoholu na wątrobę jest oczywisty. W początkowych stadiach rozwoju chorób narządowych w przebiegu uzależnienia od alkoholu nałogowiec nie odczuwa zwykle żadnych objawów. Tocząca się choroba pozostaje niema. Nawet przez długotrwały czas. Dla osób uzależnionych alarmujące stają się dopiero niecodzienne dolegliwości. Wśród nich wymienia się: pobolewanie w górnym prawym kwadrancie brzucha, osłabienie, żółtaczkę, zaburzenia krzepnięcia krwi. Niezależnie od charakteru objawów i ich nasilenia w każdym przypadku uszkodzenia wątroby należy zaprzestać spożywania alkoholu.
Wątroba jest organem, który posiada zdolność samodzielnej regeneracji. Jej stany zapalne, wywołane spożywaniem alkoholu, zwykle wyciszają się. Całkowicie ustępują w wyniku zachowania abstynencji. Nie oznacza to jednak, że wątroba jest wówczas w pełni wyleczona. Jest ona niezwykle wrażliwa i podatna na kolejne uszkodzenia. Szczególnie w przypadku nawrotu choroby alkoholowej. By ograniczyć wpływ alkoholu na wątrobę, należy zatem przede wszystkim zadbać o stan stałej trzeźwości. Głębokie i przewlekłe uszkodzenia wątroby przebiegają zwykle w trzech głównych fazach: stłuszczenie wątroby, zapalenie wątroby, marskość wątroby.
Spis treści:
Funkcje wątroby – jak alkohol uszkadza wątrobę?
Wątroba to największy ludzki narząd wewnętrzny. Spełnia funkcje metaboliczne, wydalnicze, krążeniowe oraz wydzielnicze. Jej rola w ustroju człowieka jest zatem złożona. To dzięki wątrobie wszelkie toksyny znajdujące się w naszym ustroju są szybko z niego usuwane. Dotyczy to głównie produktów przemiany materii alkoholu etylowego (aldehyd octowy) oraz leków czy innych substancji o potencjalnym działaniu uzależniającym. Organ ten jest głównym miejscem metabolizmu alkoholu etylowego. Jaki jest wpływ alkoholu na wątrobę osoby nadużywającej alkoholu?
Substancja odurzająca dociera do wątroby człowieka wraz ze składnikami krwi. Przy udziale odpowiednich enzymów trucizna jest neutralizowana. To jednak sprzyja uszkodzeniom organu. Stwarza ryzyko rozwoju złożonych chorób wątroby zakłócających jej dotychczasowy sposób funkcjonowania. Upośledzenie najważniejszych funkcji wątroby może okazać się niebezpieczne zarówno dla zdrowia, jak i życia człowieka. Obecność toksyn poalkoholowych w ustroju oraz degeneracja wątroby zaburza przebieg procesów takich jak:
- wytwarzanie, gromadzenie i uwalnianie glukozy;
- wyrównywanie poziomu gospodarki tłuszczowej;
- przemiana białek;
- gromadzenie zapasów witamin (A, D, B12) i pierwiastków (żelaza);
- wytwarzanie żółci;
- pochłanianie substancji toksycznych oraz innych niepożądanych w organizmie.
Bezpieczna dawka czystego alkoholu etylowego a uszkodzenia narządów
U różnych osób tolerancja alkoholu etylowego jest odmienna. Podobnie jest również jeżeli chodzi o wpływ alkoholu na wątrobę i stan oraz funkcjonowanie innych narządów wewnętrznych. U niektórych uzależnionych alkoholowe uszkodzenie wątroby rozwija się szybko. U innych może być rozwleczone w czasie. Przebiega różnorodnie, powoduje odmienne objawy, ma inne tempo rozwoju i charakterystykę przebiegu oraz skutki uboczne. Nawet w przypadku uzależnionych wypijających podobne dawki alkoholu. Wpływ alkoholu na organizm nadal pozostaje jednak negatywny.
Nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu, która mogłaby ograniczać jego szkodliwy wpływ na wątrobę człowieka. Każda ilość używki może powodować zatrucie alkoholowe i popularnego kaca. Długotrwałe skutki spożywania tej toksyny dotyczą funkcjonowania niemal wszystkich organów. Upośledza ona funkcjonowanie trzustki, nerek, żołądka, serca i mózgu. Zaburza gospodarkę wodno-elektrolitową oraz kwasowo-zasadową ustroju. Odwadnia organizm i ogranicza wchłanianie niezbędnych substancji odżywczych. Powszechny jest zatem ból brzucha po alkoholu, biegunka po alkoholu, ból głowy na kacu, nudności i wymioty oraz ogólne osłabienie. Wpływ alkoholu na organizm nie ogranicza się jedynie do dolegliwości somatycznych. Dotyka także sfery psychicznego zdrowia człowieka. Długotrwałe oddziaływanie toksyn na układ nerwowy skutkuje zaburzeniami psychicznymi, delirium alkoholowym i polineuropatią alkoholową.
Wpływ alkoholu na wątrobę – alkoholowa choroba wątroby – przyczyny i czynniki ryzyka
Alkoholowe choroby wątroby występują u niemal wszystkich osób uzależnionych od spożywania alkoholu etylowego. W tej grupie wyróżnia się głównie trzy schorzenia, których typologia dotyczy nasilenia objawów i stopnia zaawansowania uszkodzenia samej wątroby. Czasami występują one jednocześnie. Najpowszechniejsze z nich jest alkoholowe stłuszczenie wątroby. W przypadku kontynuowania ciągu alkoholowego przekształca się ono zwykle w zapalenie organu (włóknienie wątroby). Z czasem dochodzi do skrajnego uszkodzenia wątroby i jej marskości. Przebieg ostatniego stadium alkoholowej choroby wątroby wiąże się najczęściej z koniecznością wykonania jej przeszczepu.
Jako czynniki ryzyka wystąpienia alkoholowej choroby wątroby wymienia się przede wszystkim pozostawanie w stanie ciągłego upojenia alkoholowego. Co istotne, niebezpieczne jest zarówno codzienne spożywanie alkoholu, jak i nadmierne upijanie się okazjonalne (nawet w odstępach czasowych). Szczególnie szkodliwe jest przyjmowanie alkoholu pomiędzy posiłkami lub wręcz rezygnacja z posiłku na rzecz spożywanej toksyny (alkoreksja). Ryzyko rozwoju schorzenia jest ponadto wyższe u tych chorych, którzy oprócz spożywania alkoholu piją również kawę lub palą tytoń. Do innych czynników zwiększających prawdopodobieństwo wystąpienia opisywanych objawów należą: płeć żeńska, otyłość, infekcje wirusowe wątroby, zwiększone stężenie żelaza w wątrobie, farmakoterapia, czynniki genetyczne.
Wpływ alkoholu na wątrobę – alkoholowe stłuszczenie wątroby, alkoholowe zapalenie wątroby
Choroby wątroby mogą stanowić jedną z przyczyn zgonów poalkoholowych. Nadmierne spożywanie alkoholu powoduje zaburzenie procesu rozbijania lipidów na kwasy tłuszczowe w wątrobie. W rezultacie tłuszcz w komórkach wątroby odkłada się w sposób niekontrolowany. Proces ten jest odwracalny, a głównym zaleceniem lekarskim staje się zaprzestanie picia alkoholu. Alkoholowe stłuszczenie wątroby zwykle nie powoduje objawów. To jednak choroba przewlekła. Jej zbagatelizowanie może prowadzić do niewydolności wątroby i alkoholowej marskości wątroby. Charakterystyczny obraz zmienionej wątroby uzyskuje się podczas diagnostycznego badania USG wątroby lub całej jamy brzusznej. Często pacjenta kieruje się również na badania laboratoryjne. W celach diagnostycznych wykonuje się przede wszystkim biochemiczne wskaźniki czynności wątroby oraz próby wątrobowe. Stłuszczenie wątroby jest pierwszym etapem uszkodzenia miąższu narządu w wyniku nadmiernego spożycia toksyny.
Alkoholowe zapalenie wątroby to stan martwiczo-zapalny organu, występujący w wyniku długotrwałego nadużywania alkoholu. Łagodne i umiarkowane zapalenie wątroby są jednostkami chorobowymi o odwracalnym charakterze. W 70% przypadków pacjentów w celu wycofania objawów i nieprawidłowości wystarczy odstawienie alkoholu. U pozostałej części rozwija się przewlekły charakter choroby lub marskość wątroby. Ciężka postać zapalenia może z kolei prowadzić do niewydolności wątroby o wysokim wskaźniku śmiertelności w początkowym okresie rozwoju. Objawy tego schorzenia to przede wszystkim osłabienie, utrata pragnienia, żółtaczka, gorączka i dolegliwości bólowe. W badaniu wykazuje się powiększenie i tkliwość wątroby. Dodatkowo pacjent może być niedożywiony.
Alkoholowa marskość wątroby zaawansowanym stadium alkoholowej choroby wątroby
Kolejne etapy alkoholowej choroby wątroby są coraz cięższe w przebiegu. Co za tym idzie, bardziej niebezpieczne, mimo że nadal mogą pozostawać bezobjawowe. Chorzy, którzy zauważają u siebie niepokojące objawy, zgłaszają się do lekarza głównie z powodu zaburzeń hormonalnych, obrzęków, wodobrzusza, żylaków przełyku. Dolegliwości te świadczą zwykle o zaawansowanym stopniu rozwoju marskości wątroby, spowodowanej alkoholem. Zmiany wywołane w miąższu wątroby w przebiegu alkoholowej marskości narządu należą do nieodwracalnych. Leczenie polega głównie na likwidowaniu ryzyka rozwoju kolejnych schorzeń i wystąpienia stanów zagrożenia życia człowieka. Bezwzględnie należy zrezygnować nawet z najmniejszych ilości spożywanego alkoholu. Nieleczona marskość może przyczyniać się do szybkiego rozwoju nowotworu (raka) wątroby.
Czy zawsze nadużywanie alkoholu prowadzi do chorób wątroby? Jak ograniczyć czynniki ryzyka alkoholowych chorób wątroby?
Aby uniknąć chorób wątroby, spowodowanych spożywaniem alkoholu, należy przede wszystkim prowadzić zdrowy tryb życia i unikać używek. Wypicie w ciągu jednego dnia dawki etanolu większej niż 2 litry piwa, litra wina lub pięciu drinków znacząco zwiększa ryzyko choroby wątroby. Zmniejsza jednocześnie jej zdolność do metabolizowania alkoholu bez przeszkód. Osobom cierpiącym z powodu otyłości lub wirusowego zapalenia wątroby typu C i B zabrania się spożywania alkoholu. Warto również rzucić palenie i stosować zrównoważony tryb życia. Szczególną rolę odgrywa tu dieta oraz wysiłek fizyczny.
Czy wpływ alkoholu na wątrobę utrudnia terapię alkoholizmu? Leczenie zaburzeń związanych z piciem alkoholu jest elementem kompleksowej terapii alkoholizmu. Spożywanie nadmiernych ilości alkoholu to choroba psychosomatyczna. Wymaga wzmożonych i holistycznych oddziaływań terapeutycznych. Niespecyficzne objawy wymagają ponadto zazwyczaj pogłębionej diagnostyki. Całkowite zaprzestanie picia alkoholu to najlepsze rozwiązanie dla tkanek wątroby. Często mają one szansę na samodzielną regenerację. Dochodzi do niej np. podczas odtrucia alkoholowego, czyli detoksykacji. Uszkodzenia wątroby przez alkohol wycofują się również dzięki wprowadzeniu do terapii nałogowca Esperalu (wszywki alkoholowej). Pomaga ona utrzymać długotrwałą abstynencję.
Pacjentów z marskością wątroby i wszelkimi objawami alkoholowych chorób wątroby należy objąć opieką wielu specjalistów. Osoby uzależnione powinny skorzystać z pomocy psychologów, psychiatrów i psychoterapeutów. Dodatkowo, leczenie schorzeń przewlekłych konieczne jest u internisty lub lekarzy specjalistów. Należy przy tym szczególnie pamiętać o konieczności zachowania wstrzemięźliwości od alkoholu etylowego. Niedopuszczalne jest bowiem łączenie substancji odurzającej z lekami. Podczas leczenia alkoholowych chorób wątroby konieczny jest monitoring stanu zdrowia pacjenta. Musi on zatem pozostawać pod ścisłą opieką specjalistów, ale niekoniecznie jego stan wiąże się z hospitalizacją.
Zostaw swój komentarz