Psychoza alkoholowa – czym się objawia i jak leczyć schizofrenię alkoholową?

Psychoza alkoholowa to stan złożonych zaburzeń psychotycznych, do których wystąpienia prowadzi nadmierne i długotrwałe spożywanie alkoholu. Może pojawić się u uzależnionego zarówno pozostającego w fazie upojenia organizmu etanolem, jak i w trakcie odstawiania substancji odurzającej. Niezależnie od swojej bezpośredniej przyczyny, zawsze wymaga leczenia, niekiedy nawet hospitalizacji chorego. Podczas psychozy u pacjenta mogą występować omamy, urojenia, zaburzenia psychomotoryczne, wahania nastroju. Choć osoba, której dotykają te objawy, pozostaje świadoma, jej świadomość jest zaburzona. Może to doprowadzić do wystąpienia niebezpiecznych sytuacji, zagrażających zdrowiu, a nawet życiu uzależnionego.

Głównie ze względów bezpieczeństwa pacjenta wszystkie oddziaływania terapeutyczne mające na celu leczenie uzależnienia od alkoholu powinno się przeprowadzać pod okiem wykwalifikowanych lekarzy. Ponieważ psychoza alkoholowa występuje głównie w wyniku oddziaływania na organizm etanolu i toksyn pochodzących z jego rozkładu (zachodzącego przede wszystkim w wątrobie), można skutecznie niwelować jej objawy m.in. za pomocą odtrucia alkoholowego, czyli detoksykacji. Oczyszczenie organizmu z toksyn pozwala zregenerować stan narządów wewnętrznych, przywrócić ich prawidłowy sposób funkcjonowania i współpracy. Wspomaga proces trzeźwienia, dzięki czemu pacjent może stopniowo odzyskać równowagę psychiczną i emocjonalną, co sprzyja wyjściu z zaburzeń psychotycznych.

Alkohol a psychika człowieka

Psychoza alkoholowa określana jest przez specjalistów jako stan, w którym człowiek postrzega rzeczywistość w sposób skrajnie nieprawidłowy. Doświadcza zaburzeń myślenia, spostrzegania oraz świadomości. Zaburzenia psychotyczne powstają wskutek zaburzenia równowagi w sposobie funkcjonowania neuroprzekaźników w mózgowiu. Dotychczas udowodniono szkodliwe działanie alkoholu na występowanie defektów neuroprzekaźnictwa, ale nie wiadomo dokładnie, co powoduje te zaburzenia.

Alkohol etylowy wykazuje działanie toksyczne niemal na wszystkie narządy wewnętrzne człowieka, w tym również na mózg. Wpływa na nieprawidłowe wydzielanie dopaminy, powoduje postępujące uszkodzenia struktury nerek, wątroby, trzustki, żołądka oraz serca. Wywołuje zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej oraz kwasowo-zasadowej ustroju, przyczynia się do awitaminozy, wypłukując z krwiobiegu głównie witaminy z grupy B oraz makro- i mikroelementy. Stany psychotyczne mogą występować u chorych jeszcze podczas ciągów alkoholowych, czyli okresów nieprzerwanego spożywania substancji odurzającej. Często stanowią ponadto objaw Alkoholowego Zespołu Abstynencyjnego (AZA), z którym nałogowcy i specjaliści mają do czynienia po odstawieniu alkoholu.

Psychoza alkoholowa – objawy i rodzaje

Ze względu na objawy, z jakimi zmagają się pacjenci, można wyróżnić kilka rodzajów psychoz alkoholowych:

• ostra psychoza (delirium tremens), nazywana również majaczeniem poalkoholowym, jest najczęściej występującym rodzajem psychozy. Występuje zwykle po nagłym przerwaniu ciągu alkoholowego, w odpowiedzi organizmu na głód alkoholowy. Objawia się za pośrednictwem zaburzeń snu, iluzji, omamów wzrokowych, urojeń, napadów padaczki alkoholowej
• przewlekła psychoza (halucynoza alkoholowa), która w największym stopniu przypomina zaburzenia o charakterze schizofrenii. Objawia się omamami słuchowymi, urojeniami prześladowczymi
• paranoja alkoholowa (Zespół Otella), nazywana mianem alkoholowej zazdrości, występuje zwykle u mężczyzn po 40. roku życia. Objawia się niepohamowaną zazdrością i nieuzasadnionym obwinianiem partnerki o zaburzenia, będące wynikiem nadużywania alkoholu etylowego (głównie impotencję alkoholową). Może prowadzić do aktów agresji po alkoholu i prześladowań
• psychoza Korsakowa, stanowiąca bezpośrednią konsekwencję niedoborów witamin z grupy B. Objawia się utratą zdolności zapamiętywania informacji. Chory uzupełnia luki w pamięci własnymi wyobrażeniami, a najczęściej wręcz konfabulacjami. Stan ten może przekształcić się w głębokie otępienie umysłowe.

Do podstawowych symptomów świadczących o rozwoju psychozy alkoholowej zalicza się zatem omamy słuchowe i wzrokowe, rzadko dotykowe, urojenia ksobne lub prześladowcze, zaburzenia orientacji, koncentracji, pamięci, obniżenie nastroju, nadpobudliwość, lęk, bezsenność po alkoholu.

Ile trwa schizofrenia alkoholowa?

W celu określenia długości trwania psychozy alkoholowej konieczne jest rozróżnienie dwóch faz rozwoju tego zaburzenia: ostrej i przewlekłej. Pierwsza z nich trwa zwykle kilka dni, a po zastosowaniu leczenia jej objawy zwykle ustępują całkowicie. Przy kolejnym okresie nadużywania alkoholu dochodzi jednak najczęściej do nawrotu choroby alkoholowej, a więc i ponownego zaburzenia równowagi psychicznej i emocjonalnej uzależnionego. Faza przewlekła psychozy trwa natomiast przez dłuższy czas. Trudno jednoznacznie określić, ile może on wynosić. Objawy, z jakimi zmaga się wtedy uzależniony, są związane z krytyczną i przewlekłą fazą nałogu i stanowią konsekwencje najintensywniejszych ciągów alkoholowych. Jednocześnie prowadzą do nieodwracalnych zmian w mózgu, wpływających na skuteczność leczenia.

Psychoza alkoholowa – leczenie

Ponieważ nieleczona psychoza alkoholowa może szybko przekształcić się w zaawansowane zmiany otępienne, demencję, lub depresję alkoholową, konieczne jest podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych w celu przeciwdziałania jej szkodliwości. Każdy stan psychotyczny wymaga leczenia, niezależnie od swojego charakteru i fazy zaawansowania. Konieczne jest bezwarunkowe zaprzestanie przyjmowania alkoholu etylowego w jakiejkolwiek dawce i postaci. Wyłącznie przerwanie ciągu alkoholowego umożliwia przywrócenie równowagi psychicznej i fizycznej organizmu. Leczenie psychozy alkoholowej może przebiegać podczas stacjonarnego detoksu alkoholowego. Do terapii schorzenia włącza się farmaceutyczne środki lecznicze. Chorzy otrzymują głównie leki uspokajające (benzodiazepiny), nasenne (neuroleptyki).

Konieczna jest jednoczesna regeneracja całego ustroju pacjenta. W tym celu intensywnie nawadnia się organizm oraz stosuje dożylną suplementację witaminową. Im szybciej chory podejmie leczenie, tym większa istnieje szansa, że uniknie nieodwracalnych zmian struktur mózgu. Abstynencja i przyjmowanie określonych dawek leków pozwalają na całkowite wyleczenie chorego z psychoz alkoholowych. By pożegnać się z nałogiem, powinien on jednak skorzystać z kompleksowej terapii alkoholizmu, na którą składają się: odtrucie alkoholowe, psychoterapia alkoholizmu oraz awersyjne metody wspomagające leczenie (głównie Esperal).