Nawroty choroby alkoholowej – jak im zapobiegać?

Choroba alkoholowa jest schorzeniem złożonym, z którego chorych nie da się całkowicie wyleczyć. Istnieje jednak przynajmniej kilka skutecznych terapii, których stosowanie pozwala na utrzymanie abstynencji przez nałogowca. W przypadku niektórych chorych okres abstynencji przeplata się z okresowymi ciągami alkoholowymi. Nawroty choroby alkoholowej utożsamiane są zwykle głównie z samym faktem sięgnięcia po alkohol, ale z fachowego punktu widzenia rozpoczynają się już od silnego głodu alkoholowego. Jest on zwykle niemożliwy do samodzielnego zahamowania przez trzeźwiejącego uzależnionego. Prawdopodobieństwo wystąpienia nawrotu zwiastują pewne symptomy, które warto znać na każdym etapie uzależnienia. Dzięki czujności nałogowca i osób z jego najbliższego otoczenia, a także zaangażowanych w proces terapeutyczny specjalistów, można zapobiegać ponownemu popadnięciu w ciąg alkoholowy.

Główne zmiany, jakich wymaga trzeźwość pacjenta, dokonują się w jego umyśle. W związku z tym nie wystarczy, by poddał się on detoksykacji i z dnia na dzień „wyzdrowiał”. By pokonać nałóg i oddalić nawroty choroby alkoholowej, konieczna jest nauka obserwacji własnych reakcji i patologicznych wzorców zachowań. Stopniowo zastępuje się je reakcjami pożądanymi i społecznie akceptowanymi. Zmian tych dokonuje się głównie podczas psychoterapii alkoholizmu. Wiele elementów kompleksowej terapii tej choroby stosuje się bowiem głównie w celu przygotowania pacjenta do poznania wyzwalaczy. To one potencjalnie mogą stanowić zagrożenie dla utrzymania długotrwałego okresu wstrzemięźliwości od alkoholu etylowego.

Na czym polegają nawroty choroby alkoholowej?

Nawroty choroby alkoholowej występują najczęściej pod wpływem różnorodnych sytuacji, tzw. wyzwalaczy. Mogą one być czynnikami zewnętrznymi, jak i wewnętrznymi. Do pierwszej z wymienionych grup wyzwalaczy należy głównie obecność osób, które kojarzą się uzależnionemu ze spożywaniem alkoholu, miejsca, w których się alkoholizował oraz sytuacje, gdy pił. Druga grupa czynników wiąże się z emocjami odczuwanymi przez samego chorego. Do ponownego sięgnięcia po kieliszek może go bowiem zachęcić nieposkromiona złość, smutek, strach, samotność, stres, ale również nadmierna ekscytacja.

Działanie wszystkich wymienionych wyzwalaczy zależy od indywidualnych predyspozycji i stanu zdrowia konkretnej osoby. Negatywne emocje może powodować również głód alkoholowy, doskwierający uzależnionym po odstawieniu alkoholu etylowego. To dla nich pierwszy etap procesu trzeźwienia, który wiąże się ze zwiększonym ryzykiem niepowodzenia, gdy przeprowadzany jest nieprawidłowo. Skuteczne metody walki z alkoholizmem to takie, które zapewniają pacjentowi opiekę lekarzy. Również podczas przerywania ciągu alkoholowego powinien on przebywać w placówce medycznej. Tu objawy odstawienne ogranicza się za pomocą dożylnej suplementacji i farmakoterapii.

Objawy

Po aktywowaniu dowolnego wyzwalacza chory zaczyna zwykle odczuwać różnorodne objawy świadczące o możliwości wystąpienia nawrotu choroby alkoholowej. Ich specyfika i nasilenie zależą od fazy nawrotu. W pierwszej kolejności uzależniony zmaga się z symptomami Alkoholowego Zespołu Abstynencyjnego. Proces trzeźwienia utrudniają mu dolegliwości fizyczne (potliwość, zmęczenie, bezsenność, drżenia mięśniowe, zaburzenia apetytu), psychiczne (rozdrażnienie, przygnębienie, monotonia), dotyczące sfery myśli i wyobrażeń (zaprzeczanie, nadmierna pewność siebie, natrętne myśli, niezadowolenie z procesu terapeutycznego i rezygnacja z leczenia). Chory zaniedbuje obowiązki rodzinne i zawodowe, izoluje się od bliskich, a kontaktu szuka z nowymi osobami, które nie wiedzą o jego trudnościach z nadużywaniem substancji odurzającej.

Fazy nawrotu alkoholizmu

Tak, jak istnieją różne fazy alkoholizmu, tak samo można wymienić kilka następujących po sobie faz nawrotu choroby alkoholowej. Najpierw chory zaprzecza swoim problemom, jednocześnie unikając tematu uzależnienia, zachowując się w sposób obronny, nie dopuszczając do siebie rad i troski innych osób. Następnie nadchodzi kryzys emocjonalny i fizyczny, po którym chory traci poczucie kontroli i sprawczości. Zwykle wtedy ulega dezorientacji, a jego motywacja do kontynuacji leczenia nagle maleje. Wpada w depresję i uświadamia sobie, że nie panuje nad własnym zachowaniem.

W każdej fazie nawrotu alkoholizmu można pomóc choremu. W naszej placówce osobom, które chcą pożegnać się z nałogiem, lekarze oferują różnorodne metody leczenia uzależnienia lub wspomagania terapii. Należą do nich m.in.: wszywka alkoholowa, psychoterapia alkoholizmu i stacjonarny detoks alkoholowy.

Nawroty choroby alkoholowej – jak im zapobiec?

Osobom uzależnionym zaleca się unikanie wyzwalaczy (głównie zewnętrznych) oraz znalezienie sposobu na aktywne spędzanie wolnego czasu. Pomocna będzie również znajomość konstruktywnych sposobów radzenia sobie z ewentualnymi wyzwalaczami wewnętrznymi, nad którymi także można zapanować. Unikanie sytuacji kryzysowych i ryzykownych sprzyja automatyzacji reakcji. To z kolei pomaga przyswajać strategie zaradcze, przedstawiane nałogowcom zwłaszcza podczas spotkań psychoterapeutycznych. By zminimalizować ryzyko nawrotu choroby alkoholowej, należy zatem aktywnie uczestniczyć w procesie terapii alkoholizmu.

Nawrotom można zapobiegać. Najbardziej znaczącym elementem tego działania jest znajomość objawów nawrotu i sposobów radzenia sobie z nimi oraz wychwytywania nawet najbardziej subtelnych sygnałów jego ewentualnego wystąpienia. Szybka reakcja gwarantuje wczesne rozpoznanie nawrotu i umożliwia włączenie do terapii odpowiednich działań specjalistycznych. Im dłużej on trwa, tym bardziej nasilają się z kolei objawy głodu alkoholowego, które utrudniają nałogowcowi stosowanie się do zaleceń lekarskich i terapeutycznych. Z czasem wola, ochota i motywacja chorego do zwalczenia objawów nawrotu maleje, ustępując zwiększonej chęci ponownego sięgnięcia po substancję odurzającą. Powrót do nałogu dotyczyć może każdego uzależnionego, niezależnie od jego podatności na alkoholizm. Dlatego tak ważna jest profesjonalna terapia pod okiem specjalistów.