Czy alkoholizm jest dziedziczny?

Uzależnienie od alkoholu ma różne przyczyny. Trudno jednoznacznie wskazać jedną z nich. U niektórych alkoholików może być to wpływ środowiska, odpowiedź psychiki na sytuacje stresogenne i traumatyczne, przyzwyczajenie, a nawet predyspozycje genetyczne. Zatem, czy alkoholizm jest dziedziczny? Jak wskazują specjaliści, rodzinne przekazywanie ryzyka uzależnienia wynika nie tylko z wpływów środowiska, ale w większym stopniu z informacji genowej zapisanej w organizmie.

To ciekawe głównie ze względu na obecnie prowadzone badania, których celem jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, jakie dokładnie czynniki i predyspozycje są dziedziczone. Z tym, czy alkoholizm jest dziedziczny, obecnie już się nie dyskutuje, poszukuje się jednak odpowiedzi na szczegółowe pytania dotyczące genetyki uzależnień.

Typy uzależnień

Odpowiadając na pytanie, czy alkoholizm jest dziedziczny, należy zasięgnąć wiedzy na temat rodzajów i typów uzależnień od alkoholu. Według O. M. Lescha istnieją 4 typy uzależnienia od alkoholu: abstynencyjny, lękowy, depresyjny, organiczny. W pierwszym przypadku alkoholik sięga po substancję odurzającą, by zapobiegać objawom abstynencyjnym. Alkohol pity okazjonalnie staje się z czasem spożywany ciągle i systematycznie. Osoby należące do tej grupy mają silne predyspozycje biologiczne do łatwego popadania w nałóg przy braku motywacji do rozpoczęcia leczenia. Do drugiego typu choroby alkoholowej zalicza się tych chorych, którzy spożywają alkohol w celu ograniczenia własnych lęków i strachu. Alkoholizm wynika tu z określonych potrzeb psychicznych, które nie są zaspokajane w inny sposób niż poprzez dostarczenie substancji odurzającej do krwiobiegu. W trzecim typie alkoholicy traktują alkohol jako środek przeciwdepresyjny, a w czwartym choroba alkoholowa wywodzi się bezpośrednio z niekorzystnych czynników wpływających na rozwój pacjenta w jego dzieciństwie.

Drugi z badaczy, Cloninger podzielił pacjentów z chorobą alkoholową na dwie grupy. Pierwszą z nich stanowili ludzie, u których uzależnienie rozwinęło się po 25 roku życia, czyli po okresie dojrzewania. Najczęściej przyczyną alkoholizmu było w ich przypadku podłoże genetyczne. Młodsi ludzie (przed 25 rokiem życia), którzy mają problem z nadmiernym spożywaniem alkoholu to najczęściej mężczyźni, choć obecnie widać tendencję do wyrównywania wartości statystycznych w stosunku do obu płci.

Grupy ryzyka

Nie łatwo wskazać jednoznacznie, jakie są przyczyny alkoholizmu. Jako najczęstsze czynniki uzależnienia od alkoholu wymienia się: genetyczne, medyczne, psychologiczne, pedagogiczne, hormonalne, socjologiczne.

W tzw. grupie ryzyka wystąpienia choroby alkoholowej znajdują się osoby, których bliscy krewni nadużywali alkoholu. Możliwość „przejęcia” predyspozycji do łatwego popadania w uzależnienia nie wynika jednak wyłącznie z przekazanego „genu alkoholika”. Na zwiększenie ryzyka mają bowiem wpływ wszelkie aspekty życia rodzinnego i występujące w nim trudności. Zwłaszcza w sytuacjach, gdy rodzic, który nadużywa alkoholu, ma osobowość depresyjną, cierpi z powodu zaburzeń psychicznych, obydwoje rodziców nadużywają alkoholu, robią to w sposób intensywny oraz gdy nałóg prowadzi do występowania konfliktów eskalujących agresję i przemoc.

Alkoholizm w rodzinie może być zatem (choć nie musi) czynnikiem decydującym o predyspozycjach do popadania w chorobę alkoholową jej członków. Obecność historii picia w rodzinie nie jest jednak gwarancją, że alkoholizm powtórzy się w następnych pokoleniach. Choć istnieje taka ogólnikowa tendencja, nie oznacza, że dziecko alkoholika zawsze zostaje alkoholikiem. Mając świadomość ryzyka, wiele osób podejmuje bowiem działania prewencyjne, zapobiegające chorobie. Choć odpowiedź na pytanie, czy alkoholizm jest dziedziczny, pozostaje twierdząca, to od danego człowieka zależy, jaką przyszłość dla siebie wybierze.

Czy alkoholizm jest dziedziczny? – złożone podłoże genetyczne

O tym, czy alkoholizm jest dziedziczny, nie decyduje nikt z nas. To wynik biologii i genetyki. Choroba alkoholowa nie jest jednak wrodzona. Oznacza to, że mutacje genetyczne, do których dochodzi w organizmach pijących, zwiększają ryzyko wystąpienia choroby u potomstwa, ale nie są one pewnikiem.

Wiele dzieci uzależnionych od alkoholu rodziców posiada wspólne z nimi cechy osobowości i sposoby funkcjonowania. Syndrom DDA, Dorosłych Dzieci Alkoholików, zwiększa ryzyko wystąpienia choroby alkoholowej. Osoby te mają bowiem obniżoną samoocenę, czują się osamotnione, mają trudności w wyrażaniu uczuć i niwelowaniu stresu. Są nieufne wobec innych osób, przez co nie nawiązują relacji opartych na wzajemnym zaufaniu i szacunku. Nawet jeśli objawy te nie towarzyszą uzależnieniu, mogą przyczynić się do jego wystąpienia. Nie wynikają one jednak wyłącznie z podłoża genetycznego. Dzieci alkoholików swój sposób myślenia i postrzegania świata wynoszą z domu na podstawie własnych obserwacji i doświadczeń.

Leczenie alkoholizmu

Bez względu na przyczynę wystąpienia alkoholizmu, przypadłość ta powinna zostać poddana terapii. Poszczególne metody walki z chorobą alkoholową najlepiej łączyć ze sobą w taki sposób, by wspólnie stanowiły kompleksową terapię osoby uzależnionej.

Aby leczenie alkoholizmu przyniosło najlepsze rezultaty i trwałe skutki, należy skorzystać z kilku oddziaływań terapeutycznych jednocześnie. Najczęściej wspólnie stosuje się takie metody jak: wszywka alkoholowa, detoks alkoholowy i psychoterapia alkoholizmu. Wszystkie z nich mają na celu przerwanie ciągu alkoholowego i wywołanie określonych zmian zarówno w ciele, jak i psychice chorego.

Jeśli nie jesteś uzależniony, ale zauważasz u siebie objawy syndromu DDA, również powinieneś zgłosić się na terapię. Pomaga ona poczuć się bezpiecznie i otworzyć się na świat oraz drugiego człowieka bez potrzeby sięgania po substancję odurzającą. Nawet jeśli nie teraz, to w przyszłości.