Chirurgiczne usuwanie znamion sposobem na czerniaka

Liczba Polaków borykających się z chorobami skóry w ostatnich latach ciągle wzrasta. Na szczęście rośnie również świadomość pacjentów dotycząca konieczności samokontroli i systematycznych badań stanu znamion skórnych. Na powierzchni ciała mamy ich bowiem bardzo wiele. Niemal każde z nich może przekształcić się w zmianę groźną dla naszego zdrowia, a nawet życia. Znamiona mogą być wrodzone oraz nabyte, łagodne lub o charakterze chorobowym. Ich diagnostyką zajmuje się dermatolog lub chirurg. On zwykle przeprowadza również zabieg należący do najpopularniejszych metod leczenia zmian skórnych. Jest nim chirurgiczne usuwanie znamion.

O tym, czy chirurgiczne usuwanie znamion skórnych jest konieczne, decyduje pacjent wraz z lekarzem. Specjalista przekazuje mu odpowiednią wiedzę i wyniki wykonanych badań, a kuracjusz powinien samodzielnie i świadomie podjąć dobrowolną decyzję o poddaniu się leczeniu. Strach przed rozwojem nowotworu najczęściej jest główną pobudką, skłaniającą pacjenta do wyrażenia zgody na zabieg. Trzeba jednak pamiętać, że nie każde znamię atypowe to czerniak. Czasami warto usunąć zmianę skórną również ze względów kosmetycznych i estetycznych.

Czym jest czerniak?

Czerniak to nowotwór, który w początkowej fazie swojego rozwoju atakuje wyłącznie melanocyty, czyli komórki barwnikowe skóry. Proces chorobowy może jednak dotyczyć również innych tkanek, w tym nawet gałki ocznej. Z czasem komórki nowotworowe rozsiewają się po całym organizmie. Ułatwia im to bliskość naczyń krwionośnych, umieszczonych tuż przy tkankach skóry. Zapobiec takiemu rozwojowi nowotworu może jedynie chirurgiczne usuwanie znamion.

Pacjent, który ma znamiona skórne pod kontrolą, z łatwością zauważy, że pieprzyk zmienił wygląd. Objawy czerniaka opisuje się głównie za pomocą pięciu kryteriów rozwoju tej choroby (ABCDE). Pacjenci często obserwują zatem, że w okolicach niektórych zmian skórnych występuje asymetria (A), nieregularność brzegów i zgrubienia (B), zmiana koloru (C). Czujność powinna wzbudzić również wielkość zmiany skórnej, zwłaszcza gdy przekracza ona 6 milimetrów i ciągle zauważalny jest jej wzrost (D). Ponadto, jeżeli znamię zaczyna krwawić, swędzieć, wrzodzieje lub ropieje, konieczna staje się niezwłoczna wizyta u specjalisty.

Odczyn zapalny i objawy zakażenia okolicy znamienia również świadczą zwykle o nieprawidłowościach w jego rozwoju. Szczególnie bacznej obserwacji wymagają te znamiona, które pojawiają się na naszej skórze w sposób nagły i niespodziewany. Nowe mogą bowiem najszybciej wzrastać, nagle ewoluować (E), co również wzbudza niepokój onkologiczny najpierw pacjenta, a następnie również i lekarzy.

Czynniki ryzyka rozwoju czerniaka

Niemal każdy z nas narażony jest na ryzyko rozwoju czerniaka. Wiele zależy zarówno od czynników środowiskowych, jak i genetycznych. Jako te, które zwiększają ryzyko zachorowalności na czerniaka, wymienia się głównie nadmierną ekspozycję skóry na promieniowanie UV, w tym poparzenia słoneczne, korzystanie z solarium oraz stwierdzone przypadki zachorowań na czerniaka skóry w rodzinie w przeszłości. Przyczyną rozwoju nowotworu mogą być również niezależne od pacjenta zmiany melanocytowe o podłożu wrodzonym lub nabytym. Nie ma zależności, których często poszukują pacjenci w niesprawdzonych źródłach wiedzy. „Rozdrapanie pieprzyka a nowotwór”, „pocieranie skóry a nowotwór”, „wycięcie znamienia a nowotwór” to mitologiczne zależności, które hasłowo ciągle wpisywane są w wyszukiwarki internetowe. Nie znajdują poparcia w badaniach naukowych, a więc nie przyczyniają się do rozwoju niebezpiecznej choroby.

Etiologia czerniaka jest niezwykle różnorodna. Badacze szacują, że tylko 10% wszystkich chorych stanowią osoby, u których czerniak występuje na podłożu genetycznym. Osoby obciążone genetycznie, czyli takie, których najbliżsi krewni chorowali na nowotwory skóry, powinny systematycznie poddawać się konsultacji lekarskiej i kontroli stanu skóry. Takie badanie należy wykonywać przynajmniej raz na 6 miesięcy. Jeżeli u pacjenta wcześniej stwierdzono obecność zmian atypowych lub wycinano już chorobowo zmienione znamię, kontrola stanu skóry powinna odbywać się raz na kwartał.

Chirurgiczne usuwanie znamion jako profilaktyka

Aby rozpoznać czerniaka, należy wdrożyć szeroką i szczegółową diagnostykę. W tym celu już podczas pierwszej wizyty pacjenta w Centrum Medycznym Galmedic lekarz przeprowadza z nim skrupulatny wywiad medyczny. Określa predyspozycje genetyczne do występowania chorób skóry oraz możliwe wskazania i przeciwwskazania do wykonania zabiegu usunięcia podejrzanych znamion. Ocenia stan skóry oraz charakter zmian, a w razie konieczności zleca wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych lub obrazowych (tomografii, rezonansu magnetycznego lub badania fluorescencyjnego znamion). Jeżeli ma jakiekolwiek wątpliwości diagnostyczne, najczęściej sugeruje prewencyjne chirurgiczne usuwanie znamion. Umożliwia ono przekazanie pobranego wycinka do dalszej, pogłębionej diagnostyki.

Choć lekarz ma wiedzę umożliwiającą mu odpowiedź na pytanie, jak odróżnić znamię od czerniaka, niektóre zmiany skórne mają skomplikowaną strukturę i charakter. W związku z tym mało możliwe staje się ich zbadanie oraz szczegółowa ocena stanu zdrowia. Atypowe znamiona barwnikowe charakteryzują się niejednoznacznością diagnostyczną, co znacznie utrudnia postawienie rzetelnego rozpoznania. Nie uniemożliwia to jednak rozpoczęcia leczenia. Chirurgiczne usuwanie znamion zaleca się bowiem zarówno w przypadku stwierdzenia zmian skórnych o łagodnym, jak i chorobowym charakterze. Jeżeli czerniak jest nieoperacyjny (ze względu na stopień zaawansowania, istnienie przeciwwskazań lub brak zgody pacjenta), stosuje się leczenie skojarzone z wykorzystaniem hipertermii i napromieniania zmian.

Bezpieczeństwo zabiegu